एजेन्सी । अमेरिकी अनुसन्धानकर्ताहरूको एउटा समूहले कोरोना भाइरसका बारेमा गरेको नयाँ अध्ययनले नयाँ तथ्या फेला परेको बताएको छ । कोरोना भाइरस महामारीको प्रकोप आगामी १८ देखि २४ महिनासम्म जारी रहने उनीहरुले गरेको अध्ययनको रिर्पोटमा उल्लेख गरेका छन् । 

अमेरिकाको मिनेसोटा विश्वविद्यालयमा संक्रमक रोग अनुसन्धान तथा नीति केन्द्रले “कोविड १९ भ्यूपोइन्ट” नाम दिइएको उक्त अध्ययन इन्फ्लूएंजा महामारीको आगामी ढाँचाका बारेमा अध्ययन आधारित गरिएको छ ।

उक्त अध्ययनमा संलग्न रहेका चार अनुसन्धानकर्ताहरू डा. क्रिस्टिन ए मूर मूर (चिकित्सा निर्देशक सिड्राप), डा. मार्क लिप्सििच (निर्देशक, सरुवा रोग केन्द्र, हार्वर्ड टीएच चान स्कूल अफ पब्लिक हेल्थ), जोन एम. बैरी (प्राध्यापक, तुलेन युनिभर्सिटी स्कूल अफ अफ स्कूल), सार्वजनिक स्वास्थ्य) र माइकल टी ओस्टारहोम (निर्देशक, सीडीआरपी छन ।

सन् १७०० को शुरुमा विश्वमा आठ इन्फ्लूएन्जा महामारी देखापरेका थिए । यीमध्ये चार  १९०० देखापरेका थिए । सनु १९००देखि १९१९, १९५७, १९६८ र २००९ २०१० पनि देखापरे । 

अनुसन्धाकर्ताहरूले भनेका छन् सार्श, मेर्श र अहिलेको कोरोना भाइरसको प्रकृति पहिलेका भाइरसकोभन्दा फरक छ । अध्ययनका अनुसार प्याथोजंस (रोगजनक) लाई कोरोना भाइरस महामारीको बारेमा भविष्यवाणी गर्नको लागि कुनै पनि उपयोगी मोडेल प्रदान गर्दैन ।
 
इन्फ्लूएन्जा भाइरस र कोविड १९ भाइरसबीचको भिन्नता देख्दा देख्दै पनि  वैज्ञानिकहरूले दुई वटा महामारीको बीचमा केही समानताहरू भएको कुरामा जोड दिइरहेका छन । दुबै  भाइरसकमा मुख्यतया श्वासप्रणालीको माध्यमबाट फैलियो तथ्यालाई आधार मानिरहेका छन् । दुबै भाइरसको माध्यम र बिना लक्षणबाट संक्रमण फैलिन्छन । दुबै लाखौं मानिसहरूलाई संक्रमित गर्न र विश्वभर द्रुत रूपमा फैलाउन क्षमता राख्छन ।

दुबै “नोवल भाइरल प्याथोजंसहरू हुन् जसका लागि विश्वभरीको जनसंख्यामा कुनै प्रतिरोधात्मक क्षमता छैन । फलस्वरूप, विश्वव्यापी मानिसहरू जोखिममा छन् भन्ने शंका गरिएको छ।“

यद्यपि वैज्ञानिकहरू विश्वासमा विगतका इन्फ्लूएंजा महामारीहरुको अनुभवबाट धेरै कुरा सिक्न सकिन्छ । उनीहरुको अध्ययनमा भनिएको छ, “कोविड १९ महामारीको र इन्फ्लुइन्जाको इपीडेमियोलोजीमा धेरै समानता र फरक बीचको पहिचानबाट कोभिड १९ महामारी भाइरसको मुख्य रुटको सम्भावनाको अनुमान लगाउन सकिन्छ । अहिलेको महामारीको आधारमा अनुसन्धानकर्ताहरूले नोवल कोरोना भाइरसका लागि तीन सम्भावित परिदृश्यहरूको अनुमान गरेका छन् । यद्यपि उनीहरूले कोविड १९ यी दुईभन्दा खतरा हुन महत्वपूर्ण भिन्नता भएको  पनि औंल्याएका छन ।

नोवल कोरोना भाइरसको इन्क्युवेशन अवधि इन्फ्लूएन्जाभन्दा उच्च रहेको छ । तथ्याहरुमा यसको विना लक्षण प्रवृत्ति इन्फ्लूएन्जाभन्दा कयौ उच्च छ । अनुसन्धानकर्ताका अनुसार नोवल कोरोना भाइरसको आधारभूत प्रजनन संख्या इन्फ्लूएन्जा महामारीभन्दा बढी हुने अनुमान गरिएको छ । 

अध्ययनमा जाडो वा गर्मी जस्ता मौसमले कोरोना भाइरस महामारीमा कुनै पनि प्रभाव पार्न सकेन । पछिल्ला ७ महामारीमा शुरुका दिनमा संक्रमण शुरु भएर शिखरमा पुग्यो र फेरि केही महिनामा आफै अदृश्य भयो, तर ती सातैमध्ये पहिलो उत्कर्षपछि करिब ६महिनापछि “दोस्रो पर्याप्त उत्कर्ष“ पुगेको थियो। यसका साथसाथै मानव श्वासप्रस्वास प्रणालीमा आक्रमण गर्ने इन्फ्लूएन्जाको अधिक गम्भीर ए स्ट्रानले बिस्तारै मौसमी इन्फ्लूएन्जा भाइरसलाई प्रतिस्थापन गर्न थाल्छ । 

अध्ययनका अनुसार “२००९ (को १० महामारीपछि, इन्फ्लूएन्जा ए एचवानएनवा स्टेन(स्वाइन फ्लू) मौसमी रूपमा ए एचथ्रीएनटू स्टेन (चराहरू र स्तनधारी जन्तुहरू) सँगसँगै फैलिरहेको थियो । “

अनुसन्धानकर्ताहरूको अनुमानमा २०२० को वसन्तमा कोभिड १९ भाइरसको पहिलो उत्कर्षपछि गर्मि मौसममा धेरै कममात्रैमा संक्रमण फैलिने छ । यहि क्रम १-२ बर्षसम्म रहने छ । यो क्रम प्रायः स्थानीइ स्तरको विभिन्न विषयबस्तु, भूगोल र रोकथामका लागि लिइएको कदममा निर्भर हुन्छन । 

तीन सम्भावित अवस्था मध्ये, सबभन्दा कठिन भनेको दोस्रो परिदृश्य मानिएको छ । अध्ययनमा गरिएको अनुमानमा अब अर्को ठूलो उत्कर्ष २०२० को शरद वा जाडो मौसममा आउन सक्छ । यो अध्ययनका अनुसार अर्को वर्षपुन भाइरसको फैलावटका छालहरू आउने अनुमान गरिएको छ । यहि अवस्थामा जुन शरद मौसममा कोरोना भाइरसको उच्चतम सुरक्षित रहने उपायहरु अपनाउनु पर्ने दखिन्छ । यस्तै १९१८–१९, १९५७ –५८ र २००९ –१० महामारीसँग समान देखिएको छ । 

सन् २०२० को वसन्तमा कोविड १९ को पहिलो चक्रपछि जारी संक्रमणका घटना ’बिस्तारै बिस्तारै’ कम हुदै जाने छन । अध्ययनमा भनिएको छ,  “यसभन्दा अघिल्लो इन्फ्लूएन्जा महामारीमा कुनै चत्र बनेको थिएन ।  तर, कोभिड १९ मा यसको सम्भावनालाई नकार्न सकिदैन ।“ संक्रमणको उत्कर्षपछि यस चक्र अन्तर्गत कुनै ठूलो रोकथामले काम गर्न सक्दैन, निश्चित रूपमा संक्रमण भइरहन्छन र मृत्युहरूको मृत्यु जारी रहन्छन् । 

अनसन्धानकर्ताको सुझावका अनुसार सबैले रोग लाग्द नदिने उपायाहरु सधै नै तयारी अबस्थामा राख्न, पर्याप्त मात्रमा सुरक्षा विधि अपनाउन भनेका छन् । किनकी यस रोगको खोप नबनेसम्म जहिले पनि खतरा भइरहन्छ । अनुसन्धानकर्ताहरू भन्छन, हर्ड इम्युनिटी चरणमा सबैलाई पुर्याउन ६०(७० प्रतिशत मानिसहरूलाई खोप नै चाहिन्छ ।