एजेन्सी । विश्व उत्सुकतापूर्वक एक प्रभावकारी कोरोना भाइरस खोपको प्रतिक्षामा छन । यसैबीच विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्यूएचओ) का प्रमुख वैज्ञानिक सौम्या स्वामिनाथनले विश्वलाई चकित पारेकी छिन । उनले मंगलबार एक विज्ञप्तिमा मार्फत २०२२ भन्दा पहिले कोभिड १९ भ्याक्सिन आम मानिसलाई प्रयाप्त पुग्न गाह्रो हुने बताइन ।

स्वामिनाथनले भने, “डब्ल्यूएचओको कोवाक्स पहल अन्तर्गत, 'भ्याक्सिन डिलिभरी विभिन्न आय भएका देशहरुमा गरिनेछ । यसका लागि आउँदो वर्षको बीचमा लाखौं कोरोना खोप डोज तयार गर्नु पर्नेछ ।' यससँग सम्बन्धित सबै १७० वटै देशमा खोपको उत्पादन नबढुञ्जेल मास्क र सामाजिक दूरीको आवश्यकतालाई प्रतिस्थापन गर्दै थोरै मात्र खुराकहरू उपलब्ध हुनेछन् । सन् २०२१ को अन्तसम्ममा खोपको दुई अर्ब डोज प्राप्त गर्ने लक्ष्य राख्नेछ ।

उनका अनुसार मानिसहरूलाई लागिरहेको छ आउँदो जनवरीदेखि सम्पूर्ण विश्वले पाउने छ र तिनीहरू फेरि सामान्य जीवनमा फर्किनेछन् । वास्तवमा यो हुँदैन उनले भनिन्। उनले भनिन्, '२०२१ को बीचमा, हामी खोप रोलआउट सहीसँग मूल्यांकन गर्न सक्षम हुनेछौं, किनकि २०२१ को प्रारम्भदेखि यी खोपहरूका नतिजा देख्न सकिन्छ । '

अहिले चीन खोपको विषयमा आक्रामकताका साथ अगाडि बढिरहेको छ । चिनियाँ रोग तथा रोकथाम केन्द्रका वु गिजिनले मंगलबार भने, “नोभेम्बर डिसेम्बरसम्म चीनले स्थानीय रुपमा खोप विकास गर्न पाउने छ।“ अर्कोतर्फ, अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पनि चार हप्ता भित्र यो खोप दिने दाबी गरेको छन । राजनीतिको दबाबमा, औषधि कम्पनीहरूले आपतकालमा खोप प्रयोग गर्न इजाजतपत्र पनि दिन सक्दछन् ।

स्वामिनाथनले भनिन, ’अहिले भइरहेका सबै परीक्षणमध्ये कम्तिमा १२ महिना लाग्छ यदि छैन भने । जब यी खोपको परिक्षण सकिएको केहि हप्तामा भ्याक्सिनको कुनै साइड इफेक्ट छैन । यो महामारी हो धेरै नियामकहरूले आपतकालिन प्रयोगको एक सूची बनाउन जरुरी हुन्छ । तर, यसको लागि पनि मापदण्डहरू सेट गर्नु आवश्यक छ ।'

उनले भनिन, 'हामी केवल खोपको प्रभाव देख्न चाहान्छौं, जबकि मलाई लाग्छ सुरक्षा जनताका लागि बढी महत्वपूर्ण छ । अमेरिकी एफडीए (फूड एण्ड ड्रग एडमिनिस्ट्रेशन) चाँडै खोपहरूको आपतकालिन प्रयोगको लागि गाईडलाईन जारी गर्नेछ ।'

चीनले जुलाईदेखि आफ्ना अधिकारीहरूमा ’आपतकालीन प्रयोग प्राधिकरण’ अन्तर्गत तीनवटा खोपहरू प्रयोग गरिरहेको छ। जहा जुनदेखि सिपाहीहरूमा खोप प्रयोग गरीरहेको छ । देशको एक फार्मास्यूटिकल कम्पनीका एक वरिष्ठ अधिकारीका अनुसार अहिलेसम्म देशका लाखौं व्यक्तिलाई खोप दिइसकेको छ ।