एजेन्सी । रसियाको खोप स्पुतनिक-भि विश्वको पहिलो दर्ता भएको भ्याक्सिन हो । यो खोप सफल भएको दाबी गरेपछि भारतका डाक्टर रेड्डी ल्याबले पनि रूससँग सम्झौता गरेको थियो ।  यद्यपि यो सम्झौता एक झटका लागेको छ ।

केन्द्रीय औषधि मानक नियन्त्रण संगठन (सीडीएससीओ) ले यस खोपको सानो क्षेत्रमा मापन परीक्षणको लागि आग्रह गरेको छ । सीडीएससीओका विशेषज्ञहरूको एक प्यानेलले भने, 'विदेशमा स्पुतनिक भीको प्रारम्भिक अध्ययनले यसको सुरक्षा र प्रतिरक्षाको बारेमा थोरै डेटा दिइरहेको छैन । यसमा भारतीय स्वयंसेवकहरुको कुनै योगदान पनि छैन ।'

रूसी खोपको परीक्षण चलिरहेको छ र चाँडै यसको नतीजा सार्वजनिक हुने छ । यस्तो अवस्थामा, रूसले भारतमा यो खोपको परिक्षणको स्वीकृति लिने योजनामा ठूलो चोट पुगेको छ । भारतमा रूसी खोपको क्लिनिकल परीक्षण र वितरणको लागि गत महिना रूसी प्रत्यक्ष लगानी कोष (आरडीआईएफ) र डाक्टर रेड्डी ल्याब बीच एउटा सम्झौता भएको थियो । 

रसिया पहिलो देश हो जसले कोरोना भाइरस खोपको नियामकबाट स्वीकृति प्राप्त गरेको छ  र परीक्षण समाप्त हुनुभन्दा अघि नै आफ्ना नागरिकलाई खोप दिन शुरु गरेको छ । रसियाको यो कदम प्रति विश्वभरका डाक्टर र वैज्ञानिकहरूले पनि चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । 

स्पुतनिक भिलाई जनता खोप दिन थालेको तगत्तै पुन अर्र्को खोपको उत्पादन शुरु गर्ने तयारी गरिरहेको छ । रूसबाट यस खोपको नाम एपीभ्याककोरोना रोखको छ । यो खोप क्लिनिकल परीक्षणमा सफल भएको दावी गरेको छ । 
 
यो खोप साइबेरियाको भेक्टर स्टेट भाइरोलजी रिसर्च सेन्टरले विकास गरेको हो । अनुसन्धान केन्द्र भन्छ, 'प्रयोगात्मक खोप  परीक्षणको आफ्नो शुरुवाती चरणमा प्रभावकारी साबित भएको देखिएको छ ।'  खोप रोग प्रतिरक्षा प्रतिक्रियामा काम गर्ने निष्कर्षहरु आएका छन ।
 
साइबेरियामा दर्ता भएपछि ५,००० स्वयम्सेवकहरुमा क्लिनिकल परीक्षणहरू शुरू गरिनेछ । यस बाहेक अन्य क्षेत्रमा पनि छुट्टै क्लिनिकल परीक्षण आयोजना गरिनेछ ।  जसमा ६० बर्ष भन्दा बढी उमेरका १५० स्वयम्सेवकहरू सहभागी हुने जनाइएको छ । यसपछि १८ र ६० वर्ष बीचको ५००० स्वयंसेवकहरूमा प्लेसबो नियन्त्रित परीक्षण पनि सुरू गर्नेछ । 

यसैबीच विश्व स्वास्थ्य संगठन(डब्ल्यूएचओ) ले पनि यो खोपको बारेमा राम्रो खबर बाहिर ल्याएको छ । डब्ल्यूएचओ प्रमुख टेड्रस एड्नोम ग्याव्रियेसस भन्छन्, यस वर्षको अन्तसम्म एक सुरक्षित र प्रभावकारी खोप तयार पार्न सकिन्छ । यसका साथै डब्ल्यूएचओ प्रमुखले विश्वका सबै नेताहरुलाई पनि खोपको  वितरण समान र सुनिश्चित गर्न आग्रह गरेको छ ।