एजेन्सी । भारत, अष्ट्रेलिया, जापान र अमेरिकाका क्वाड नेताहरूले शनिबार पहिलो पटक एक आपससँग व्यक्तिगत रूपमा भेट गरेका छन्। उक्त क्रममा सबै देशका नेतृत्वले कोविड १९ महामारी, जलवायु परिवर्तन र हिन्द(प्रशान्त क्षेत्रमा विश्वले सामना गरिरहेका चुनौतीका बारेमा छलफल गरेका छन्।

कोविड १९ खोपको विषयमा भारतले यही अक्टोबर महिनादेखि खोप को पुनः आपूर्ति सुचारु गर्ने जानकारी दिएको छ। क्वाड राष्ट्रका सदस्यले यस निर्णयको स्वागत गरेका छन्। सन् २०२१ को अक्टोबर महिनासम्ममा हैदराबाद स्थित जैविक ई उत्पादनले १० लाख खोप उत्पादन गर्ने भएको छ। यस उत्पादनको पहिलो खेपका लागि भारतले ५० प्रतिशत लगानी गर्ने भएको छ।

क्वाड लगानीमा हैदराबाद स्थित जैविक ई उत्पादनले सन् २०२२ सम्म मा एक अर्ब रुपैयाँ सुरक्षित र प्रभावकारी कोविड १९ खोप उत्पादन गर्ने भएको छ।

क्वाड नेताहरुको बैठकपछि जारी संयुक्त वक्तव्य अनुसार जापानले क्षेत्रीय साझेदारको सहयोग का निम्ति कोभिड (१९ आपातकालीन संकट प्रतिक्रिया सहयोग ऋणको माध्यमबाट ३.३ अर्ब अमेरिकी डलर बराबरको खोप प्रदान गर्नेछ। त्यस्तै अस्ट्रेलियाले दक्षिणपूर्व एशिया र प्रशान्त क्षेत्रका लागि खोप खरिद गर्न २१.२ करोड अमेरिकी डलर को सहयोग गर्नेछ। यसबाहेक, अष्ट्रेलियाले खोप वितरण गर्न र क्वाड को खोप वितरण प्रयासलाई समर्थन गर्न २१.९ करोड अमेरिकी डलरको थप सहयोग गर्ने छ।

त्यस्तै कोभ्याक्स पहल अन्तर्गत भारत, जापान, अष्ट्रेलिया र संयुक्त राज्य अमेरिकाले १.२ अर्बभन्दा बढी कोविड १९ खोप सहयोग गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका छन्। हालसम्म क्वाड सदस्यले हिन्द प्रशान्त क्षेत्रलाई ७ करोड ९० लाख बराबरको सुरक्षित, प्रभावकारी र गुणस्तरीय खोप आपुर्ति गरिसकेका छन्।

आफ्नो संयुक्त वक्तव्य द्वारा क्वाड नेताहरुले क्वाड खोप विशेषज्ञ समूह को बारे जानकारी दिएका छन्। उक्त समूह मा भारत, जापान, अष्ट्रेलिया र अमेरिकाका शीर्ष विशेषज्ञहरु समावेश छन्। जारी संयुक्त विज्ञप्ति अनुसार यी विशेषज्ञहरुले बलियो सम्बन्ध निर्माण गर्ने, हिन्द प्रशान्त क्षेत्रका स्वास्थ्य सुरक्षा र कोभिड १९ प्रतिक्रियालाई समर्थन गर्न कार्य गर्नेछन्।

क्वाड नेताहरूले क्लिनिकल परीक्षण र जीनोमिक निगरानी क्षेत्रमा आफ्नो विज्ञान र टेक्नोलोजी (एस र टी) को सहयोगलाई सुदृढ गर्ने निर्णय गरेका छन्। यसबाट महामारीको अन्त्य गर्न सकिने र वैश्विक रुपमा राम्रो स्वास्थ्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्न सकिने अपेक्षा गरिएको छ।

क्वाड नेताहरूले आफ्नो संयुक्त बयानमा भनेका छन्, 'हामी विश्वव्यापी रूपमा खोप उपलब्ध गराउन, जीवन रक्षा गर्न, वैश्विक स्वास्थ्य सुरक्षा सुनिश्चित गर्न आर्थिक सहयोग र राजनैतिक नेतृत्वलाई बलियो बनाउन प्रतिबद्ध छौं। हामी सन् २०२२ मा एक संयुक्त महामारी(तयारी टेबलटप वा अभ्यास सञ्चालन गर्न पनि प्रयास गर्नेछौं।'