एजेन्सी । फेसबुक प्रयोगकर्ताले कम्पनीको नयाँ नाम ‘मेटा’ मन नपराएको देखिन्छ । मेटाले जारी गरेको त्रैमासिक प्रतिवेदन अनुसार २०२१ को चौथो त्रैमासिकमा त्रैमासिक आधारमा फेसबुकले आधा मिलियन (लगभग ५० लाख) विश्वव्यापी दैनिक प्रयोगकर्ता गुमायो । फेसबुक २००४ मा सुरु भएको थियो । यो २००४ पछि पहिलो पटक  दैनिक सक्रिय प्रयोगकर्ता घटेका हुन ।  यस अवधिमा कम्पनीको नाफा पनि घटेको छ ।

मेटाको रिपोर्ट अनुसार, व्हाट्सएप र इन्स्टाग्रामको लागि प्रयोगकर्ता वृद्धि पनि नगण्य थियो । २०२१ पनि मेटाका लागि धेरै विवादहरूले घेरिएको छ । गत वर्ष उनको नीतिबारे धेरै ठूला खुलासा भएका थिए । यही कारणले गर्दा १७ वर्षमा पहिलो पटक फेसबुकको प्रयोगकर्ता र आम्दानी दुवैमा कमी आएको हो ।

मेटाको त्रैमासिक वित्तीय नतिजाले कम्पनीको कार्यसम्पादन विश्लेषकहरूको अपेक्षाभन्दा कम रहेको बताएको छ । फेसबुकका दैनिक सक्रिय विश्वव्यापी प्रयोगकर्ताहरू एक चौथाई अघि १.९३० बिलियन थिए । जुन अहिले १.९२९ बिलियनमा झरेको छ । अन्य मेटा एपहरू जस्तै व्हाट्सएप र इन्स्टाग्रामले पनि धेरै कम प्रयोगकर्ता वृद्धि देख्यो ।

द भर्जको रिपोर्टका अनुसार उत्तरी अमेरिकामा दैनिक सक्रिय प्रयोगकर्ताहरूमा मेटाले सबैभन्दा बढी पीडित भएका छन । अर्थात् विश्वभर घटेका ५ लाख प्रयोगकर्तामा उत्तर अमेरिकाका प्रयोगकर्ता सबैभन्दा बढी परेका छन् । यहाँ मेटाले विज्ञापन मार्फत सबैभन्दा धेरै कमाउँछ ।

मार्क जुकरबर्गले पनि एप्पललाई कम्पनीको अपेक्षाभन्दा कम आम्दानीको दोष दिएका छन् । एप्पलको गोपनीयता नीति परिवर्तनहरूले फेसबुक र इन्स्टाग्राम प्लेटफर्महरूमा विज्ञापनहरूको लागि प्रयोगकर्ताहरूलाई लक्षित गर्न गाह्रो बनाएको छ । कम्पनीले टिकटक र गुगलको युट्युबबाट पनि घाटा भएको उल्लेख गरेको छ ।

मेटाले डिसेम्बरमा १०.३ बिलियनको आम्दानी रिपोर्ट गरेको छ । यस अवधिमा कम्पनीको बिक्री अघिल्लो वर्ष २८.१ अर्ब डलरबाट बढेर ३३ अर्ब ६७ करोड पुगेको छ । तर, प्रति शेयर आम्दानी हेर्दा यो एक वर्ष अघिको ३.८८ डलरबाट घटेर ३.६७ डलरमा आएको छ । बुधवार, मेटाको मूल्याङ्कनले लगभग २०० बिलियन नोक्सान भएको छ ।  मेटा शेयरहरूको  व्यापारमा २२.९ प्रतिशत अर्थात २४९.०५ डलरमा घटेको छ । 

कम्पनीले फेसबुक र इन्स्टाग्राममा कोभिड–१९ महामारी र खोपसँग सम्बन्धित धेरै नक्कली प्रोफाइलहरू प्रमोट गरेको थिए ।  यस कारण यी प्रोफाइलहरूले गत वर्ष ३७०,००० फलोअरहरू बढाएका थिए । फेसबुकसँग सम्बन्धित यो अनुसन्धान न्यूजगार्डले गरेको छ  । यो एउटा संस्था हो जसले इन्टरनेटमा आउने नक्कली समाचार, घृणायुक्त भाषण, भडकाऊ सामग्रीको निगरानी गर्ने गरेको छ ।  यसले २० वटा खाता, पृष्ठ र समूहहरू ट्र्याक गरिरहेको थियो ।  फेसबुकले आफ्ना विभिन्न प्लेटफर्ममा प्रवर्द्धन गर्ने समूहहरूमा प्रयोगका नाममा बालबालिका मार्ने चर्चा चलेको थियो ।

फेसबुकको ह्विस्टलब्लोअर फ्रान्सिस हाउगेनले सेक्युरिटीज एन्ड एक्सचेन्ज कमिसनलाई दिएको बयानमा नयाँ खुलासा गर्दै भनेकी छन्, ‘आज पनि फेसबुकमा अरबीमा ‘खादिमा’ वा ‘मेड्स’ खोज्दा अफ्रिकी र दक्षिण एसियाली महिलाको उमेर र तस्बिर आउनेछ । कुनै पनि प्रयोगकर्ताले आफ्नो रोजाइ अनुसार भाडामा लिन सक्छन् । फेसबुकले एसोसिएटेड प्रेसलाई मध्यपूर्वमा विदेशी कामदारको शोषणका घटनाहरू निरन्तर सार्वजनिक भइरहेका छन् । यो समस्यालाई हामीले गम्भीर रूपमा लिएका छौं । हामी धेरै वर्षदेखि हाम्रो प्लेटफर्ममा मानव बेचबिखनको समस्यासँग लडिरहेका छौं ।’

हाउजेनले अर्को खुलासा गर्दै  भारतमा यो प्लेटफर्मले 'फेकबुक’ (नक्कली सामग्रीको पुस्तक) को रूप लिइरहेको छ । यो समूहमा न्यूयोर्क टाइम्स पनि परेको छ । यसका लागि हौगनले यी प्रतिवेदन–अध्ययनका प्रतिवेदनमा उल्लेख गरेको छ ।  त्यसैको आधारमा उनले फेसबुकको कार्य संस्कृति, आन्तरिक कमजोरी आदिका बारेमा निरन्तर खुलासा गरिरहेकी छिन् । उनले सार्वजनिक गरेको ‘फेसबुक पेपर्स’ अनुसार भारतमा फेक अकाउन्टबाट फेक न्यूजका माध्यमबाट चुनाव प्रभावित भइरहेको छ ।