एजेन्सी । साइबर र डिजिटल प्रविधिको प्रयोग बढ्दै गएपछि साइबर अपराध पनि बढ्दै गएका छन् । कोविडको समयमा अनलाइन वा डिजिटल लेनदेन द्रुत रूपमा बढेको छ । जसका कारण साइबर ठगी धेरै गुणा बढेको छ । साइबर अपराधीहरूले तपाईंको बहुमूल्य डाटा, पहिचान, आदि धेरै तरिकामा चोर्न वा क्षति पु¥याउन सक्छन् । यसबाट बच्न साइबर बीमा लिनु बुद्धिमानी निर्णय हुन सक्छ ।

साइबर इन्स्योरेन्सले साइबर जालसाजीका कारण हुने नोक्सानीको क्षतिपूर्ति बाहेक तेस्रो पक्षको दाबीबाट उत्पन्न हुने वित्तीय दायित्वहरू कभर गर्दछ । व्यापक साइबर बीमा योजनाले आघात, तनाव वा आतंकका कारण साइबर आक्रमणको सिकार भएपछि लिइएको चिकित्सा परामर्शलाई पनि समेट्छ ।

व्यक्तिगत उपकरणमा एपमा संवेदनशील डाटा भण्डारण गर्दा, तपाईंसँग मालवेयर, मालवेयर वा साइबर अपराध पत्ता लगाउन सक्ने सुरक्षा उपकरण हुनुपर्छ। गृह सञ्जालहरूमा, फायरवालहरू र इन्क्रिप्सन प्रायः यसको लागि प्रयोग गरिन्छ । फायरवालले उपकरण, अनुप्रयोगलाई साइबर आक्रमणबाट जोगाउँछ । वा कुनै पनि वेबसाइट जसले तपाइँको नेटवर्कमा तोड्न खोज्छ । पत्ता लगाउँछ र रोक्छ। सार्वजनिक वाइफाइ मा जडान गर्दा स्मार्टफोन र एपहरूमा पनि जोखिम हुन सक्छ ।

साइबर अपराधीहरूले प्रायः इ–मेलहरू मार्फत फिसिङ आक्रमणहरू गर्छन्। त्यस्ता इमेलहरू प्रयोगकर्तालाई वास्तविक लाग्छ तर ती नक्कली हुन्छन्। यीबाट बच्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका अज्ञात स्रोतहरू वा अज्ञात वेबसाइटमा पप–अप विन्डो भएको इ–मेलमा लिङ्क क्लिक गर्नबाट जोगिनु हो। डाउनलोड लिङ्कमा क्लिक नगर्नुहोस् । अज्ञात वेबसाइटमा आफ्नो इमेल दर्ता नगर्नुहोस् । वेबसाइट सही छ कि छैन भनेर पुष्टि गर्न, वेबसाइटको नामको छेउमा जततउक निर्दिष्ट गरिएको छ कि छैन जाँच गर्नुहोस् । 

प्रत्येक प्लेटफर्ममा पासवर्डहरू बलियो बनाउनुहोस् । पासवर्डमा अल्फा–न्यूमेरिक र विशेष क्यारेक्टरहरू प्रयोग गर्नुहोस् । फरक खातामा एउटै पासवर्ड प्रयोग नगर्नुहोस् । यदि एक वेबसाइटमा पासवर्ड लीक भएको छ भने, त्यसपछि कसैले तपाइँको अर्को खातामा तोडफोड गर्न सक्छ । आफ्नो पासवर्ड अरू कसैलाई नदिनुहोस् ।

सबै सुरक्षा उपाय अपनाएर पनि ह्याकरहरूले साइबर अपराधका नयाँ तरिका अपनाइरहेका छन् । यसैलाई ध्यानमा राख्दै साइबर बीमा बीमा लिनु अहिले आवश्यकता बनेको छ । एक व्यापक साइबर बीमा कभरले विभिन्न प्रकारका साइबर जोखिमहरू विरुद्ध सुरक्षा प्रदान गर्दछ । यसमा पहिचान चोरी, मालवेयर आक्रमण, आईटी चोरीबाट हुने हानि, साइबर जबरजस्ती करणी, आदि समावेश छन् । 

 यो बीमाले इ–मेल स्पुफिङ र फिसिङबाट हुने क्षतिहरूबाट पनि सुरक्षा प्रदान गर्दछ । यस्तो कुनै पनि हानिको अवस्थामा, कानूनी खर्च, डाटा वा कम्प्युटर प्रोग्राम पुनः स्थापना आदि को लागत कभर गर्न बीमा कभर पनि उपलब्ध छ । तर नेपालमा हालसम्म साइवर सेक्यूरिटी सम्बन्धी बीमा पोलिसी नै जारी भएका छैनन ।