एजेन्सी । फिफा विश्वकप सन् १९३० मा सुरु भएको थियो । त्यसयता ल्याटिन अमेरिका वा युरोपको देशले यो प्रतियोगिता जितेका छन। ब्राजिल ५, जर्मनी र इटालीले ४–४ पटक फिफा विश्वकप जितेका छन् । फ्रान्स र उरुग्वे २–२ बाहेक इंग्ल्याण्ड र स्पेनले १–१ पटक यो ट्रफी जितेका छन् ।

आयोजक देश कतारले पहिलो खेलमा नै पराजित खेपेको छ । यी सबै टोली या त ल्याटिन अमेरिका वा युरोपका हुन्। विश्वकपमा एसिया र अफ्रिकाका टोली सहभागी भएदेखि यी टोलीले उपाधि जित्न सकेनन् । त्यो पनि जब युरोपमा भन्दा एसियामा करिब २ करोड बढी मानिस फुटबल खेल्छन्। यो संयोग मात्रै हुन सक्दैन । त्यसोभए एसिया वा अफ्रिकाका टोलीहरू विजेता बन्न नसक्ने कारणहरू के हुन् ?  

वान गोल नामको संस्थाले आफ्नो प्रतिवेदन ‘फुलिङ एसियाज फुटबल फर द फ्युचर’ मा सानैदेखि पोषण, भिटामिन, मिनरल्स, प्रोटिन, फ्याट र मिनरल्सको कमीका कारण एसियाका केटा र केटीहरूले अन्य क्षेत्रका खेलाडीसँग तालमेल गर्न नसक्ने बताएको छ । ऊर्जा जस्ता तत्वको अभाव छ ।

एसियामा २० करोडभन्दा बढी बालबालिका कुपोषित रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यस सन्दर्भमा अन्य महादेशको तुलनामा एसियामा सबैभन्दा बढी कुपोषित बालबालिका छन्। विश्वका कुल कुपोषित बालबालिकाको दुई तिहाइ (१६ करोड ५० लाखमध्ये १० करोड) एशियामा छन्। एसियाका करिब १६.५ मिलियन मानिस मोटोपनसँग लडिरहेका छन् । सन् २०२५ सम्ममा यो संख्या २५ करोड हुन सक्छ । सरल भाषामा भन्नुपर्दा, प्रतियोगिता जित्न नसक्नुको मुख्य कारण खेलाडीको फिजिकल फिटनेस हो । 

फिफा विश्वकप २०१४ को दौडान कोरियाली प्रशिक्षक हङ म्युङ बो पीएसभी फुटबल क्लबका मिडफिल्डर पार्क जी–सुङलाई भेट्न गएका कारण उनले अर्को चरणका लागि विपक्षी टोलीको बारेमा जान्न चाहेकाले होइन । तर उनले जीलाई मनाउन सकून् । अन्तर्राष्ट्रिय सन्यासको निर्णय परिवर्तन गर्न गाए। कोरियाको युवा टोलीलाई अनुभवी प्रशिक्षकको आवश्यकता रहेको हङले स्विकारेका छन् । एसियाली टोलीमा अनुभवी नेतृत्वको अभाव रहेको स्पष्ट छ । यही कमजोरी यी टोलीको उपाधि जित्ने बाटोमा बाधा बनेको छ । 

इटालियन अल्बर्टो जाचेरोनी सन् २०११ देखि २०१४ सम्म जापान फुटबल टोलीका प्रबन्धक थिए। तर पनि टोलीले विशेष प्रदर्शन गर्न सकेन । २०१४ मा, आइभरी कोस्ट विरुद्ध, जापानले टोलीलाई जित्ने कुनै चाहना थिएन र पहिले नै हार मानेको थियो। ग्रीस विरुद्ध टोलीको आक्रमण पनि अनुमानित थियो। त्यसपछि अल्बर्टोले वृद्ध खेलाडी यासुहितो एन्डोलाई अफ्रिकी टोलीको विरुद्धमा प्रस्तुत गर्ने र रक्षात्मक गल्तीहरूको बावजुद यासुयुकी कोनोलाई राख्ने निर्णयको लागि आलोचना गरे।

कोरियाली प्रशिक्षक होङले टोलीको कमजोर डिफेन्सको सामना गर्न सकेनन् । अर्को मिसस्टेप गोल(स्कोरिङ स्ट्राइकर पार्क चु(यंगलाई कायम राख्नु थियो। पछि उनले मिडिया र फ्यानहरुको असन्तुष्टि पनि बेहोरेको थियो । एसियाली टोलीका प्रशिक्षकका केही गल्ती टोलीले तिर्नुपर्‍यो र उपाधिबाट दूरी बढ्यो।

उरुग्वे जस्तो सानो देशको टोलीलाई पनि दुई पटक विश्वकपको ट्रफी जिताउन जित्ने मनोभाव थियो । एसियाका टिममा यो जोश र जोशको अभाव छ । टोलीले आफ्नो खेलमा ध्यान दिनु राम्रो कुरा हो । तर ट्रफी जित्ने सन्दर्भमा टोलीको मनोवृत्ति पनि महत्त्वपूर्ण हुन्छ। यो पनि उनको फिफा विश्वकप ट्रफी जित्न नपाउनुको ठूलो कारण हुन सक्छ।

एसियाली देशका फुटबल टिममा जोश देखिन्छ । तर त्यहाँ राजनीतिक समर्थन र कोषको अभाव छ र यसले टोलीको प्रदर्शनमा महत्त्वपूर्ण प्रभाव पार्छ। एसियाली फुटबल टोली च्याम्पियन बन्न नसक्नुको मुख्य कारण सुविधाको अभाव पनि हो । 

अफ्रिका महादेशमा गरिबी उच्च छ। तसर्थ, आर्थिक समस्या अपरिहार्य छ। अफ्रिकी फुटबल टोलीहरू प्राय  खेलाडीहरू, प्रशिक्षकहरू र फुटबल संघहरू बीच तलब र बोनसलाई लिएर विवादमा छन्। यो सामान्यतया ठूलो टूर्नामेंट अघि वा समयमा देखिन्छ। २०१४ को विश्वकपमा क्यामरुनका खेलाडीहरूले ब्राजिल जान अस्वीकार गरे। बोनस दिनुपर्छ भन्ने उनको शर्त थियो । यो टोली समूह चरणबाटै बाहिरिएको थियो ।

घानाका खेलाडीहरूले एक कदम अगाडी गए र प्रशिक्षण बहिष्कार गर्ने धम्की दिए र त्यसपछि पोर्चुगलसँगको समूह चरणको महत्त्वपूर्ण खेल। घाना फुटबल संघले पहिले तलब दिनुपर्ने उनको माग थियो । यस खेलमा घाना पोर्चुगलसँग पराजित भएको थियो । यी केवल केहि उदाहरणहरू हुन् जब वित्तले टोलीहरूको प्रदर्शनलाई असर गरेको छ।

यसबाहेक अफ्रिकी फुटबल टिममा पनि संरचनाको अभाव छ । अन्य देशको तुलनामा कुनै पनि ठूला प्रतियोगितामा भाग लिएका अफ्रिकी टोलीमा खेलाडीको अभाव छ । यही कारण टोलीमा आत्मविश्वासको कमी छ । यस्तो अवस्थामा अफ्रिकी फुटबल टोलीहरूले ठूला प्रतियोगिताहरूमा ठूला टोलीहरूसामु हार मान्छन्।

अफ्रिकी फुटबल टोलीहरूको सबैभन्दा ठूलो समस्या प्रशासनको लापरवाह मनोवृत्ति हो। अफ्रिकी फुटबल संघहरूमा धेरै व्यक्तिहरूले या त भ्रष्टाचार गर्छन् वा उनीहरूको भूमिकाको कुनै जानकारी छैन। ठूला पदमा बसेका धेरैलाई फुटबलबारे केही थाहा छैन, नाफा कमाउन मात्रै बस्छन् । यी कुराहरूले टोली चयन र कोष वितरणमा प्रभाव पार्छ। यसपछि खेलाडीको अभ्यास र प्रदर्शन प्रभावित हुन्छ । यहाँ केही महत्त्वपूर्ण कारणहरू छन् ।