एजेन्सी। ह्याकरहरूले २० करोड भन्दा बढी ट्विटर प्रयोगकर्ताहरूको इमेल ठेगाना चोरेको खुलासा भएको छ। अहिले त्यस्ता इमेलहरू अनलाइन ह्याकिङ फोरममा पोस्ट भइरहेका छन्। इजरायली साइबर सुरक्षा निगरानी फर्म हडसन रकका सह-संस्थापक एलोन गलले यो खुलासा गरेका हुन्। डिसेम्बर २४ मा सुरक्षा अनुसन्धानकर्ताले यो सोसल मिडिया मार्फत सार्वजनिक गरेका छन्। अहिले यसको स्क्रिनसट इन्टरनेटमा भाइरल भइरहेको छ ।

अहिलेसम्म ट्विटरले यस घटनाबारे कुनै प्रतिक्रिया दिएको छैन। केही रिपोर्टहरूले यो पनि अनुमान लगाएका छन् कि यो ह्याकिङ सन् २०२१ को सुरुमा भएको हुन सक्छ, जुन एलोन मस्कले कम्पनीको स्वामित्व लिनु अघिको हो। ट्विटरमा ह्याकिङसँग सम्बन्धित यो पहिलो भने घटना होइन। यसअघि पनि धेरै ठुला राजनीतिज्ञ र व्यापारीको एकाउन्ट ह्याक भएको घटना सार्वजनिक भइसकेको छ । यसरी एकाउन्ट ह्याक हुनेमा भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी र ट्विटरका नयाँ मालिक एलोन मस्क पनि थिए ।

ह्याकरहरूले कसरी सामाजिक सञ्जाल खाताहरू ह्याक गर्छन्?

साइबर सेक्युरिटी विज्ञहरूका अनुसार ह्याकरहरूले कुनै पनि सामाजिक सञ्जाल खाता ह्याक गर्न सोही विधि प्रयोग गर्छन्। ह्याकरहरूले सोसल मिडिया प्रयोगकर्ताहरूको दुई गल्तीको फाइदा उठाउँछन्।

१. प्राविधिक त्रुटि 

फेसबुक, इन्स्टाग्राम, ट्विटर, लिंकइन वा अन्य सामाजिक सञ्जालका खाताहरू प्रयोगकर्ताहरूले डिजिटल प्लेटफर्महरू सामाजिक र व्यावसायिक रूपमा मानिसहरूसँग जोड्न प्रयोग गर्छन्। यो गल्तीका कारण ह्याकरहरूले खाता ह्याक गर्न सक्छन्। पहिले, यदि सामाजिक सञ्जालको एप्समा कुनै प्रकारको लुपहोल छ भने, त्यसपछि ह्याकरहरूले यी प्राविधिक प्वालको फाइदा उठाउँछन्। यद्यपि सोसल मिडिया कम्पनीहरूसँग राम्रो प्राविधिक पेशेवरहरूको टोली छ, तरपनि ह्याकरहरूले प्राविधिक त्रुटिहरू फेला पार्छन्।

२. जालमा पार्ने  

यसमा ह्याकरहरूले धेरै तरिकाले मानिसको आइडी ह्याक गर्न सक्छन्। यसलाई यसरी बुझ्न सकिन्छ कि ह्याकरहरूले कल वा मेसेज गरेर तपाईँसँग फिसिङ लिङ्कहरू साझेदारी गर्न सक्छन्। यो लिङ्कमा क्लिक गर्ने बित्तिकै तपाईँ फेसबुक, ट्विटर जस्तो देखिने साइटमा जान सक्नुहुन्छ। यसमा तिनीहरूले लगइन गर्न लगाउँछन्। यदि तपाईँले तिनीहरूको आदेश मानेर लगइन गर्नुभयो भने त्यसपछि ह्याकरहरूले खाताको आइडी र पासवर्ड चोर्न सक्छन्। तिनीहरूलाई ह्याक गर्न सजिलो हुन सक्छ। कहिलेकाहीँ ह्याकरहरूले गोपनीयता सेटिङहरू परिवर्तन गर्ने नाममा ओटिपि समेत माग्न सक्छन्।

कसरी थाहा पाउने अकाउन्ट ह्याक भएको ?

केही चरणहरूको मद्दतले तपाईँको फेसबुक र ट्विटर जस्ता सामाजिक सञ्जाल खाता ह्याक भएको छ वा छैन भनेर पत्ता लगाउन सकिन्छ। तिनीहरूको मद्दतले तपाईँले लगइनको पूर्ण विवरण र खाताको सबै इतिहास पत्ता लगाउन सक्नुहुन्छ।

हालको र  विगतमा भएका सबै लगइन गरिएका उपकरणहरू र स्थानहरू पत्ता लगाउनको लागि जहाँ तपाईंको ट्विटर खाता पछिल्लो दुई महिनामा खोलिएको थियो त्यही, यी चरणहरू मार्फत अघि बढ्नुहोस् :

स्मार्टफोनमा ट्विटर लगइन यसरी हेर्नुहोस् :-

ट्विटर एप खोल्नुहोस्, र आफ्नो प्रोफाइलमा जानुहोस्

'सेटिङ्स र प्राइभेसी' खण्डमा ट्याप गर्नुहोस्

यो खण्ड भित्र, 'खाता' चयन गर्नुहोस्

विकल्प भित्र एक पटक, 'एप्स र सत्रहरू' मा ट्याप गर्नुहोस्।

डेस्कटप वा ल्यापटपमा ट्विटर लगइन सत्रहरू यसरी जाँच गर्नुहोस्:-

डेस्कटप वा ल्यापटप प्रयोग गर्ने  प्रक्रिया लगभग उही (स्मार्टफोनको जस्तै) छ।

ट्विटर खोल्नुहोस् र शीर्ष दायाँ कुनामा फोटो आइकनमा ट्याप गर्नुहोस् जहाँ तपाईँ सबै खाता सेटिङहरू फेला पार्नुहुनेछ।

'सेटिङ्स र प्राइभेसी' खण्डमा ट्याप गर्नुहोस्

खण्ड भित्र, 'अनुप्रयोग र उपकरणहरू' मा तल स्क्रोल गर्नुहोस्

एक चोटि तपाईँले मोबाइलमा 'अनुप्रयोग र सत्रहरू' वा डेस्कटपमा 'अनुप्रयोगहरू र उपकरणहरू' विकल्प ट्याप गरेपछि, तपाईँलाई पछिल्लो महिनामा तपाईंको ट्विटर खातामा सक्रिय भएका सबै यन्त्रहरूको सूची, साथै तिनीहरूमा रहेको स्थान देखाइनेछ। अब तपाइलाई सजिलै थाहा हुन्छ कि तपाइको खाता लगइन भएको स्थानमा तपाई जानु भएको थियो वा थिएन। यदि थिएँ भने तपाइको एकाउन्ट ह्याक भएको छ। 

यसरी रोक्न सकिन्छ ह्याकिङ 

ह्याकिङबाट बच्नका लागि प्रयोगकर्ताहरू सचेत रहनु बढी महत्त्वपूर्ण छ। आफ्नो सोसल मिडिया खाता विवरणहरू कसैसँग साझेदारी नगर्नुहोस्। यदि कसैले तपाईँको मोबाइलमा अपरिचित नम्बरबाट कल गरी ओटिपि माग्यो भने नदिनुहोस्। फिसिङ लिङ्कहरूको के के हुन् जानकारी राख्नुहोस् । त्यस्ता लिङ्कहरूमा मात्र क्लिक गर्नुहोस्, जुन प्रामाणिक छन्। कम्पनीहरूले आइटी पेशेवरहरूद्वारा आफ्ना पूर्वाधार परीक्षणहरूको नियमित परीक्षण र अडिटिङ पनि गराउनुपर्छ।