एजेन्सी । ताइवानको कम्पनी फक्सकनले वेदान्तसँगको संयुक्त लगानी तोडेको छ । अब भारतमा सेमिकन्डक्टर चिप्स उत्पादन नगर्ने भएको छ । गत वर्ष, दुबै कम्पनीहरूले गुजरातमा प्लान्ट स्थापना गर्न राज्य सरकारसँग १.५४ लाख करोड रुपैयाँमा एमओयूमा हस्ताक्षर गरेका थिए। दुबै कम्पनीले संयुक्त रूपमा अर्धचालक र प्रदर्शन उत्पादन प्लान्ट स्थापना गर्ने थिए।

फक्सकनले भने कि तिनीहरू उनको नाम हटाउने प्रक्रियामा छन्। यसले भारत सरकारको मेक इन इन्डिया लक्ष्यहरूलाई पूर्ण रूपमा समर्थन गर्दछ र स्थानीय साझेदारी मार्फत सरोकारवालाहरूको आवश्यकतालाई सम्बोधन गर्नेछ। फक्सकनले सम्झौता तोड्नुको कारण बताएको छैन। मिडिया रिपोर्टका अनुसार दुवै कम्पनीले मतभेदका कारण छुट्टिने निर्णय गरेका हुन् ।

संयुक्त लगानी तोडिएपछि वेदान्तले प्लान्ट स्थापनाका लागि अन्य कम्पनीसँग वार्ता गरिरहेको बताएको छ । अर्कोतर्फ, आईटी राज्यमन्त्री राजीव चन्द्रशेखरले भने कि संयुक्त उद्यमको ब्रेकडाउनले भारतलाई सेमीकन्डक्टर चिप हब बनाउने हाम्रो लक्ष्यलाई असर गर्दैन।

यो प्लान्ट अहमदाबादमा एक हजार एकड जमिनमा स्थापना गर्न लागिएको हो। यो आयोजनाबाट करिब १ लाख मानिसले रोजगारी पाउने सम्भावना थियो । प्रस्तावित सेमीकन्डक्टर उत्पादन निर्माण इकाईले द्दडलm टेक्नोलोजी नोडहरूमा काम गर्नेछ। डिस्प्ले उत्पादन इकाईले साना, मध्यम र ठूला अनुप्रयोगहरूको लागि जेनेरेशन ड डिस्प्लेहरू निर्माण गर्नेछ।

गत वर्ष फेब्रुअरीमा, वेदान्तले फक्सकनसँग संयुक्त उद्यमको लागि हात मिलायो र भारत सरकारको सेमिकन्डक्टर उत्पादन योजनाको लागि आवेदन गर्यो। यस उद्यममा वेदान्तको ६० प्रतिशत र फक्सकनको ४० प्रतिशत हिस्सा थियो। दुवै कम्पनीले मिलेर आगामी दुई वर्षभित्र अर्धचालक उत्पादन गर्ने प्लान्ट स्थापना गर्न चाहेका छन् ।

जुलाई २०२२ मा, गुजरात सरकारले अर्धचालक नीति २०२२-२७ घोषणा गर्‍यो, जस अन्तर्गत सरकारले अर्धचालकमा लगानी गर्न वा राज्यमा निर्माण उत्पादन प्रदर्शन गर्न चाहनेहरूका लागि बिजुली, पानी र जग्गा शुल्कमा भारी अनुदान दिने प्रस्ताव गरेको थियो। भारतलाई इलेक्ट्रोनिक्स हब बनाउन अर्धचालक र डिस्प्ले आवश्यक छ।

२०२१ मा भारतीय अर्धचालक बजारको मूल्य २७.२ बिलियन डलर थियो। यो अब लगभग 19% को CAGR मा २०२७ मा ६४बिलियन पुग्ने अपेक्षा गरिएको थियो। सेमीकन्डक्टर चिप्स सिलिकनबाट बनेका हुन्छन् र सर्किटमा बिजुली नियन्त्रण गर्न प्रयोग गरिन्छ। यो चिपले यी ग्याजेटहरूलाई मस्तिष्क जस्तै सञ्चालन गर्न मद्दत गर्छ। हरेक इलेक्ट्रोनिक वस्तु यो बिना अधुरो छ। कम्प्युटर, ल्यापटप, कार, वाशिङ मेसिन, एटीएम, अस्पतालका मेसिनदेखि लिएर ह्यान्डहेल्ड स्मार्टफोनसम्म, तिनीहरू अर्धचालक चिपहरूमा मात्र काम गर्छन्।

यो चिपले इलेक्ट्रोनिक वस्तुलाई स्वचालित रूपमा सञ्चालन गर्न मद्दत गर्छ। उदाहरणका लागि, स्मार्ट वाशिङ मेसिनमा, कपडा पूर्ण रूपमा धोएपछि स्वचालित मेसिन बन्द हुन्छ। त्यसैगरी कारमा सिट बेल्ट लगाउन बिर्सँदा कारले अलर्ट दिन्छ । यो सेमीकन्डक्टरको मद्दतले मात्र हुन्छ।