एजेन्सी । पृथ्वीमा केहि खतरनाक परिवर्तनहरू भइरहेका छन् वैज्ञानिकहरुले जनाएका छन् । पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्र जमिनको ठूलो हिस्सामा कमजोर बन्दै गएको तथ्या अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासा (नासा) का वैज्ञानिकहरुले पत्ता लगाएका छन । यो यति कमजोर भएको भएको छ कि यदि विमानहरू यस क्षेत्रभन्दा माथिबाट उड्यो भने  सम्पर्क गर्न गाह्रो हुनेछ । किन यस्तो भइरहेको छ त नासाका वैज्ञानिकहरुको तर्क यस्तो छ । 

पृथ्वीको धेरै ठूलो भागमा चुम्बकीय शक्ति कमजोर भएको छ । यो भाग १० हजार किलोमिटरमा फैलिएको छ ।  यस क्षेत्रको ३००० किलोमिटर तलसम्म पृथ्वीको बाहिरी कोरसम्म चुम्बकीय क्षेत्रको शक्तिमा कमी आएको छ ।

अफ्रिकादेखि दक्षिण अमेरिकासम्म पृथ्वी भित्रको चुम्बकीय क्षेत्रको शक्ति लगभग १० हजार किलोमिटरको दूरीमा घटेको छ । सामान्यतया यो ३२ हजार नानोतेला हुनु पर्छ ।  तर १९७० देखि २०२० सम्म यो २४ हजारबाट २२ हजार नैनोटेस्लामा आएको छ । 

पृथ्वीको यस भागमा चुम्बकीय क्षेत्रको कमजोरीका कारण भूमि र विमान उडान विमानमा माथि रहेको उपग्रहहरूसँग कुराकानी गर्न गाह्रो हुन सक्छ । वैज्ञानिकहरूका अनुसार पछिल्ला २०० बर्षमा पृथ्वीको चुम्बकीय शक्ति ९ प्रतिशतले घटेको छ । तर अफ्रिकाबाट दक्षिण अमेरिकासम्म चुम्बकीय शक्तिमा पर्याप्त ह्रास आएको छ ।  वैज्ञानिकहरूले यसलाई साउथ अटलान्टिक एनोमली भन्ने गर्दछन । 

पृथ्वीको चुम्बकीय शक्तिको अर्थका बारेमा जानौ । पृथ्वीको चुम्बकीय शक्तिले गर्दा हामी अन्तरिक्षबाट आएको विकिरणबाट सुरक्षित हुन्छौ ं। यस शक्तिको साथ, सबै प्रकारका सञ्चार प्रणालीहरू जस्तै सेटेलाइट, मोबाइल, च्यानल आदि काम गर्दैछन्।

पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्र कसरी उत्पादन हुन्छ ? पृथ्वी भित्र तातो फलामको बगिरहेको समुद्र हुन्छ ।  यो पृथ्वीको सतह भन्दा करिब ३००० किलोमिटर तल रहेको हुन्छ ।  यसको परिक्रमणले पृथ्वीको भित्रबाट विद्युतीय प्रवाहको सिर्जना गर्दछ । जसले इलेक्ट्रोमैग्नेटिक क्षेत्रमा परिणत हुन्छ । 

केहि समयपहिला गरिएको अध्ययनमा केहि नयाँ तथ्याहरु पनि आएका थिए । जुमा पृथ्वीको चुम्बकीय उत्तर ध्रुवले यसको ठाउँ परिवर्तन गरिहेको बताइएको थियो । यो सर्वेक्षणले क्यानाडाबाट साइबेरिया तिर गइरहेको देखाएको थियो । यो तातो पग्लिएको फलामको परिक्रमणको कारण भएको समेत उक्त रिपोर्टमा उल्लेख थियो । 

अफ्रिकादेखि दक्षिण अमेरिकासम्मको क्षेत्रमा चुम्बकीय क्षेत्रको कमी भइरहेको देखिएको नासाले आफ्नो अध्ययनमा उल्लेख गरेको छ । यसले हाम्रो क्षेत्रको चुम्बकीय सुरक्षा तहलाई कमजोर बन्दै गएको  छ । यस क्षेत्रमा अन्तरिक्षबाट आएको विकिरणको प्रभाव बढी हुन सक्छ । 

अर्को जर्मन अनुसन्धान केन्द्रका अन्वेषक जुर्गन मात्क्का अनुसार विगत केही दशकहरूमा यस क्षेत्रमा अफ्रिकादेखि दक्षिण अमेरिका सम्मको चुम्बकीय शक्ति द्रुत गतिमा घट्दै गएको छ । जर्गेनका अनुसार अब सबैभन्दा ठूलो मुद्दा भनेको पृथ्वीको केन्द्रमा भइरहेको परिवर्तनका कारण कति ठूला परिवर्तनहरू हुन्छन् । के यसले पृथ्वीमा कुनै ठूलो विपत्ति ल्याउनेछ ?  सामान्यतया पृथ्वीको चुम्बकीय शक्ति २.५० लाख वर्षमा मात्र परिवर्तन हुन्छ । तर अझै धेरै वर्षहरू बाँकी छ ।