एजेन्सी। चीनको कम्युनिस्ट सरकारले आफ्नो बाल नीतिमा ठुलो परिवर्तन गरेको छ। चीनले अब तीन सन्तान नीति स्वीकृत गरेको छ। जस अनुसार अब चीनका जनताले तीन वटा बच्चाहरूसम्म जन्माउन सक्छन्। सरकारले तीन बच्चा जन्माउनेहरूलाई विशेष आर्थिक प्रोत्साहन समेत दिने बताएको छ।

चीनमा लामो समयदेखि बाल नीतिमा परिवर्तनको माग गरिँदै आएको थियो। चीनको एक सन्तान नीतिको कारण सारा विश्वमा आलोचना हुँदै आएको  छ। यसै कारणले चीनले सन् २०१६ मा एक सन्तानको सट्टा दुई सन्तान नीति लागू गरेको थियो। अब यो फेरी परिवर्तन भएको छ।

अगस्ट २० मा चीन सरकारले तीन सन्तान नीति स्वीकृत गर्‍यो। अब चीनका जनताले तीन सन्तान जन्माउन सक्नेछन्। यस वर्षको मे महिनामा चीनको सत्तारुढ कम्युनिस्ट पार्टीले दुई सन्तान नीतिमा शिथिलता ल्याएर सबै अभिभावकलाई तीन सन्तान जन्माउने अनुमति दिएको थियो। अगस्त २० मा राष्ट्रिय जन काँग्रेसको स्थायी समिति यो नीति पारित भएको हो ।

आमाबाबुले धेरै बच्चाहरू पैदा गरेर पाल्न पोषण गर्न समस्या पर्छ भनेर सरकारले जनतालाई आर्थिक सहयोग प्रदान गर्ने घोषणा पनि गरेको छ। यो नयाँ विधेयकमा सरकारले आमा, बुबा, बच्चाहरू हुर्काउने आर्थिक बोझ बोक्न नपरोस् भनेर धेरै क्षेत्रहरूमा वित्त, कर, बीमा, शिक्षा, आवास र जागिरहरूमा आमा बुबालाई मद्दत गर्नेछ।

एक बाल नीतिको कार्यान्वयन पछि चीनमा ६० वर्ष भन्दा माथिका मानिसहरूको जनसङ्ख्या २६ करोड भन्दा बढी भएको छ। आगामी १० वर्षमा चीनको जनसङ्ख्याको एक चौथाइ जनसङ्ख्या ६५ वर्ष भन्दा माथि हुनेछ। देशमा वृद्धहरूको सङ्ख्या लगातार बढ्दै छ, जसको कारण चीन सँग काम गर्ने युवाहरूको कमी छ। यस सङ्कटको सामना गर्न चीनले सेवा निवृत्तिको उमेर बढाउनु पर्छ ताकि काम गर्ने मानिसहरूको कुनै कमी नहोस्।

त्यस्तै गरी चीनमा युवा काम गर्ने जनसङ्ख्या लगातार घट्दै गएको छ। २०१० को अनुसार, चीन मा १५-५९ वर्षको उमेर समूहको हिस्सा कुल जनसङ्ख्याको ७० प्रतिशत भन्दा बढी थियो, जुन २०२० मा घटेर ६३.४ प्रतिशतमा आएको छ।

विश्वको सबैभन्दा ठुलो देशहरू मध्ये चीनमा सबैभन्दा कम जन्म दर छ र यो सङ्ख्या लगातार घट्दै छ। सन् २०१६ मा चीनमा १ करोड ८० लाख शिशु जन्मिएका थिए। २०१९ मा यो आँकडा १ करोड ४० लाखमा पुग्यो। एकै साथ, २०२० मा यो आँकडा १ करोड २० लाखमा घट्यो, जुन १९६६० पछि कै सबैभन्दा कम हो। सन् १९६० मा गम्भीर खडेरीको कारण चीनमा जन्म दर घटेको थियो।

विश्व बैङ्कको विश्वास छ कि २०३०-४० सम्म चीनको जनसङ्ख्या शिखरमा हुनेछ, तर त्यस पछि चीनको जनसङ्ख्या घट्न थाल्नेछ। जे होस्, विज्ञहरूका अनुसार चीनमा आउँदो दशकमा जनसङ्ख्या घट्न थाल्छ। सन् २१०० सम्ममा चीनको जनसङ्ख्या १ अर्ब हुनेछ, जुन अहिले १ अर्ब ४४ करोड रहेको छ।

जब चीनले कडा रूपमा एक बच्चा नीति लागू गर्‍यो, मानिसहरू डराउन थाले कि उनीहरूका बच्चाहरू मध्ये एक छोरी पनि हुन् सक्छ। यस कारण देशमा महिला भ्रूण हत्यामा ठुलो वृद्धि भएको थियो। मानिसहरू अवैध रूपमा गर्भपतन गराउन थाले। नतिजाको रूपमा देशमा लिङ्ग अनुपात बढ्न थाल्यो।

चीनले १९७९ मा एक बच्चा नीति ल्यायो। यो सन् १९८० बाट लागू भएको थियो। तब चीनको जनसङ्ख्या ९८ करोड ६१ लाख थियो र लगातार बढ्दै थियो। बढ्दो जनसङ्ख्याले देशको विकासमा बाधा पुर्‍याउन सक्छ भन्ने चीनको डर थियो। यही कारणले यो नीति लागू भएको हो। यस क्रममा, मानिसहरूलाई परिवार नियोजन को बारेमा पनि सचेत गराइयो र कडाइ पनि गरियो। एक भन्दा धेरै बच्चा जन्माएको कारण मानिसहरूलाई जरिवाना गरियो। महिलाहरूलाई गर्भपतन गराउन बाध्य पारियो र पुरुषहरूलाई जबरजस्ती बाँझो बनाइयो।