aarthiknews.com आइतबार, ०१ असार २०८२   Sunday, 15 June, 2025
 

आर्थिक रुपमा बलियो मानिएको हक्कानी नेटवर्क र तालिबान बिचको सम्बन्ध के हो ?

  • आर्थिकन्यूज
    आर्थिकन्यूज
  • शनिबार, १९ भदौ २०७८
आर्थिक रुपमा बलियो मानिएको हक्कानी नेटवर्क र तालिबान बिचको सम्बन्ध के हो ?

एजेन्सी । हक्कानी नेटवर्क पूर्व मुजाहिदीन कमाण्डर जलालुद्दीन हक्कानीद्वारा बनाईएको संगठन हो । यो १९८०  को दशकमा जलालुद्दीनद्वारा अमेरिकी खुफिया एजेन्सी सीआईएको प्रशिक्षण र फण्डिङमा शुरू भएको यो संगठन । 

अफगानिस्तानमा सोभियत संघको कब्जामा रहेको सीआईएले धेरै लडाकुहरुलाई सोभियत संघको बिरूद्ध लड्न मद्दत गरेको थियो । त्यस समयमा जलालुद्दीन सोभियत विरोधी लडाइको नायक थिए । अफगानिस्तान मा सोभियत सरकार को पतन सम्म, जलालुद्दीन ओसामा बिन लादेन सहित धेरै विदेशी यस्तो संगठनसंग राम्रो सम्बन्ध विकसित भएको थियो ।

जब तालिबान १९९० को दशकमा अफगानिस्तानमा सत्तामा आए त्यस बेला जलालुद्दीनले तालिबानसँग सम्बन्धी विस्तार गरेका थिए । १९९० को तालिबान शासनकालमा जलालुद्दीन हक्कानी अफगान प्रान्त सरकारमा सीमा र जनजाति मामिला मन्त्री समेत भएका थिए ।

२००० को प्रारम्भमा हक्कानी तालिबान भित्रको प्रभावमा बृद्धि भयो र उनलाई सैन्य कमाण्डर बनाइयो । हक्कानी ९÷११ वर्ल्ड ट्रेड सेन्टर हमला पछि अफगानिस्तानमा अमेरिकी हस्तक्षेप बढ्यो जब नेटो सेनाहरु विरुद्ध एक युद्ध लडे । ओसामा बिन लादेनलाई अफगानिस्तानबाट बाहिर निकाल्न हक्कानीको हात थियो । 

२०१० को दशकको शुरुमा हक्कानी नेटवर्कले अफगानिस्तानमा रहेका अमेरिकी सेनाहरुमा आत्मघाती हमलाहरुको एक श्रृंखला नै चलाएको थियो । यस कारणले, २०१२ मा अमेरिकाले हक्कानी नेटवर्कलाई आतंकवादी संगठन घोषित गर्यो । 

जलालुद्दीन हक्कानीको २०१८ मा निधन भयो । यस पछि जलालुद्दीनका छोरा सिराजुद्दीन हक्कानी नेटवर्कको नयाँ प्रमुख बने । १९९६,पछि तालिबानको हिस्सा भए पनि हक्कानी नेटवर्क यसको क्रुरता र लडाकुहरुको लागी अलग पहिचाहन भने बनाइरहेको छ । हक्कानी नेटवर्क पनि आर्थिक रूपमा धेरै बलियो रहेको मानिन्छ । 

पूर्वी अफगानिस्तानमा हक्कानी नेटवर्कको सबैभन्दा ठूलो प्रभाव छ । यस संगठनको आधार अफगानिस्तानमा प्रभावी, पाकिस्तानको उत्तर–पश्चिम सीमा पदर्छ । पाकिस्तानको वजीरिस्तानमा त समानान्तर सरकार चल्छ । यस संगठनको गतिविधिहरु पछिल्लो केहि बर्षहरुमा धेरै बढेको छ । तालिवानको नेतृत्वमा हक्कानी नेटवर्कको उपस्थिति पनि बढेको छ । २०१५ मा नेटवर्कको वर्तमान प्रमुख सिराजुद्दीन हक्कानीलाई तालिबानको उप नेता बनाइयो ।

सिराजुद्दीनका कान्छा भाइ अनस एक पटक अफगानिस्तानको जेलमा थुनिएका थिए । त्यस समेतमा अफगान सरकारले उनलाई मृत्युदण्ड दिइएको थियो । उनले अफगान सरकार पतनपछि पूर्व राष्ट्रपति हमिद करजई र पूर्व मुख्य कार्यकारी अब्दुल्लाह–अब्दुल्लाह संग वार्ता गरे । 
 

प्रतिक्रिया दिनुहोस