एजेन्सी। चीनको सबैभन्दा ठुलो कम्पनी अलिबाबाको बजार पुँजी एक वर्षमा ३४४ अर्ब डलरले घटेको छ । यो घटनामा विश्वव्यापी रूपमा सेयर धारकहरूले अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठुलो घाटा बेहोरेको छ।

गत वर्ष अक्टोबरमा अलिबाबाका संस्थापक ज्याक माले चीनको वित्तीय प्रणालीको आलोचना गरेका थिए । त्यति बेला धेरैले अलिबाबा ग्रुप होल्डिङको पतन निश्चित छ भनी भविष्यवाणी गरेका थिए। अब एक वर्षपछि त्यो भविष्यवाणी सत्य साबित भएको छ। अलिबाबाले ३४४ अर्ब डलर घाटा बेहोरेको छ।

अलिबाबाका संस्थापक ज्याक मा बाट चीनको वित्तीय प्रणालीको आलोचना भएपछि बेइजिङले त्यसको फिनटेक सहायक कम्पनी एन्ट ग्रुपको आइपिओ रोकेको थियो। त्यसपछि एकपछि अर्को गर्दै यस क्षेत्रसँग सम्बन्धित धेरै कम्पनीमाथि कडाइ हुन थाल्यो । यसले ज्याक मा कस  कम्पनीहरूको सेयरमा ठुलो नोक्सान पुग्यो।

अलिबाबाको शेयरमा आएको गिरावटका कारण ज्याक माको नेटवर्थ पनि घटेको छ । भारतको रिलायन्स इन्डस्ट्रिजका मुकेश अम्बानीलाई पछि पार्दै उनी एक समय एशियाकै सबैभन्दा धनी बनेका थिए । तर, आज उनी विश्वका धनीहरुको सूचीमा ३० औं स्थानमा झरेका छन् । उनको कुल सम्पत्ति ४५.९ डलर मात्र बिलियन छ। अर्कोतर्फ अम्बानी ९८.२ बिलियन डलरको कुल सम्पत्तिका साथ एसियामा पहिलो र विश्वमा ११औँ स्थानमा छन्।

गत वर्ष अक्टोबरमा उनको कम्पनीको स्टक अहिलेसम्मकै उच्चमा थियो तर तीन हप्ताअघि हङकङमा यो रेकर्ड न्यून पुगेको थियो। चिनियाँ सरकारले कम्पनीविरुद्ध अनुसन्धानलाई तीव्रता दिएको छ र फिनटेक व्यवसायको पुनर्संरचना गर्न पनि भनिएको छ । यो अक्टोबर ५ देखि ३० प्रतिशत रिकभर भएको छ तर गत वर्षको अक्टोबरको तुलनामा अझै ४३ प्रतिशत कम छ । अलिबाबाले नोभेम्बर ५ मा आफ्नो वित्तीय नतिजा सार्वजनिक गर्नेछ।

ज्याक माको कम्पनी अलिबाबालाई जेफ बेजोसको अमेजनसँग तुलना गरिएको थियो। विज्ञहरूले उनलाई चीनको अघोषित राजदूत भनेका थिए। उनीहरूले विश्वमा चीनको छवि बदल्ने बताए । ३५ वर्षको उमेरसम्म एक साधारण अङ्ग्रेजी शिक्षक हुनुदेखि चीनको सबैभन्दा ठुलो कम्पनीको मालिक बन्नेसम्मको ज्याकको कथाले लाखौँलाई प्रेरित गरेको थियो।

वास्तवमा, जाक माको काउन्टडाउन गत वर्ष सुरु भयो। चीनको वित्तीय प्रणालीका त्रुटिहरूको खुलेर आलोचना गर्ने कदम ज्याक माकोलागी  महँगो परेको छ ।सन्  २०१३ मा कम्युनिस्ट पार्टीको आधिकारिक मुख पत्र पीपुल्स डेलीलाई दिएको एक अन्तर्वार्तामा ज्याक माले व्यापारमा चिनियाँ सरकारको हस्तक्षेपको आलोचना गरे। उनले सरकारको वित्तीय प्रणाली २० प्रतिशत जनताका लागि मात्रै लाभदायक रहेको बताएका थिए ।

यसपछि चिनियाँ सरकारले ज्याक माको कम्पनी एन्ट ग्रुपमा भएको अनियमितताको छानबिन गर्न थाल्यो । उनी पनि करिब ३ महिनादेखि बेपत्ता थिए । अचानक ३ महिनापछि उनी यसै वर्ष जनवरीमा टिभीमा देखा परे । ज्याक माको ई-कमर्स र फिनटेक व्यवसायले चिनियाँ मानिसहरूले कसरी किनमेल गर्ने, खर्च गर्ने र बचत गर्ने भनेर निर्देशन दिए। ज्याक माको अङ्ग्रेजीको पकड र सबैभन्दा सामाजिक व्यक्तित्वले उनलाई छुट्टै पहिचान दियो।

ज्याक मा २४ अक्टोबर २०२० मा एक बैठकको क्रममा आक्रमणमा परे। उक्त बैठकमा चिनियाँ सरकार र अर्थतन्त्रका ठुला अधिकारीहरू उपस्थित थिए। जसमा ज्याक माले चिनियाँ बैङ्कहरूको आलोचना गरेका थिए । उनले भने, 'बैंकहरूले ऋणका लागि केही प्रतिज्ञा गर्न माग गर्छन्। जसका कारण नयाँ प्रविधिमा लगानी हुन सकेको छैन र नयाँ प्रयोग रोकिन्छन् ।' त्यो नै उनले जीवनमा गरेको सबैभन्दा ठुलो गल्ति ठहरियो। जसले गर्दा अहिले नसोचेको क्षती अलिबाबाले ब्यहर्नु पर्यो। वाल स्ट्रिट जर्नलका अनुसार चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले ज्याक माको भनाइको  बारेमा थाहा पाएपछि निकै रिसाए र ज्याक मालाई गायब हुन आदेश दिए ।

त्यसपछि के भयो भने सबैभन्दा पहिले चीनले ज्याक माको एन्ट ग्रुपको २.७ लाख करोडको आइपिओ अक्टोबर २०२० मा रोक्यो। त्यसको केही दिनपछि मात्रै चीनले ‘एन्टि ट्रस्ट रुल्स’ बनायो । यसअन्तर्गत अलिबाबाविरुद्ध अनुसन्धान सुरु भएको थियो । जसका कारण अलिबाबाको मार्केट क्याप त्यति बेला १० लाख करोड रुपैयाँभन्दा बढीले घटेको थियो । ज्याक मालाई पाठ सिकाउन चीनले यस्तो हदसम्म गयो कि यसको केन्द्रीय बैंकले एन्ट ग्रुपका अधिकारीहरूलाई नयाँ नियम अनुसार आफ्नो सम्पूर्ण व्यवसाय दर्ता गर्न भन्यो ।