एजेन्सी । कोरोना महामारीका कारण विश्व अर्थतन्त्र नराम्रो चरणबाट गुज्रिरहेको छ । जसका कारण एकातिर आम्दानीमा ठूलो गिरावट आएको छ भने अर्कातिर स्वास्थ्य पूवाृधारको लगानीले खर्च ह्वात्तै बढेको छ । यसले सरकारको वैदेशिक ऋण बढेको छ ।

नेपाल सरकारले तिर्न बाँकी कुल सार्वजनिक ऋणका आधारमा प्रति नेपालीको टाउकोमा करिब ५८ हजार रुपैयाँ ऋण पर्ने देखिएको छ । केन्द्रीय तथ्यांक विभागको तथ्यांक अनुसार नेपालको जनसंख्या ३ करोड ५६ लाख छ जसले १८ खर्बलाई भाग गर्दा प्रत्येक नेपालीलाई ५८ हजार रुपैयाँ पर्दछ ।

भारत र छिमेकी राष्ट्रहरूको तुलनामा चीन (चीन कुल ऋण) सबैभन्दा बढी ऋणी छ भने बंगलादेश (बंगलादेश कुल ऋण) सबैभन्दा कम ऋण लिने गरेको छ । पहिले नै जीर्ण पाकिस्तान (पाकिस्तान कुल ऋण) मा ऋण पछिल्लो समयमा एक भयानक रूप लिएको छ ।

स्टेट बैंक अफ पाकिस्तानको तथ्यांक अनुसार वर्तमान इमरान खान सरकारको कार्यकालमा २०.७ ट्रिलियन पाकिस्तानी रुपैयाँको नयाँ ऋण लिइएको छ । योसँगै पाकिस्तानको कुल बाह्य ऋण पहिलो पटक बढेर ५०.५ ट्रिलियन पाकिस्तानी रुपैयाँ पुगेको छ । डलरमा यो ऋण करिब २८३ बिलियन डलर छ । संयुक्त राष्ट्र संघको वल्र्डोमिटरको तथ्याङ्क अनुसार पाकिस्तानको कुल जनसंख्याको तथ्याङ्क अनुसार हाल पाकिस्तानको कुल जनसंख्या २,२७,१४१,५२३ रहेको छ । यसरी पाकिस्तानका प्रत्येक नागरिकसँग करिब १२३०.५० डलर ऋण छ ।

भारतको बारेमा कुरा गर्दै, कुल जनसंख्याको पछिल्लो आंकडा १,३९९,७९१,०६८ रहेको छ । मार्च २०२१ मा समाप्त भएको आर्थिक वर्षपछि भारतमा कुल बाह्य ऋण ५७० अर्ब डलर छ । यो ऋण ११ अर्ब ६ करोड डलरले बढेको छ । यसरी प्रत्येक भारतीय नागरिकको भागमा ४०७.१४ डलर ऋण छ ।

जीडीपीको आकारका हिसाबले विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र चीनको अवस्था ऋणको हिसाबले राम्रो छैन । चीनको कुल बाह्य ऋण १३,००९.०३ अर्ब डलर रहेको छ । पछिल्ला केही दशकहरूमा चीनले आर्थिक रूपमा अतुलनीय प्रगति गरेको छ तर यससँगै बाह्य ऋण पनि अत्याधिक रूपमा बढेको छ । सरकारको प्रयासपछि पनि वैदेशिक ऋण नियन्त्रण भएको छैन । वल्र्डोमिटरका अनुसार १,४४७,४४८,२२९ मानिसहरूको जनसंख्याको साथ चीन संसारको सबैभन्दा धेरै जनसंख्या भएको देश हो ।  यसरी, चीनका प्रत्येक नागरिकमाथि ८९७१.७४ अमेरिकी डलरको दायित्व सिर्जना हुन्छ ।

कुल दायित्व र प्रतिव्यक्ति ऋणको हिसाबले बंगलादेशको स्थिति छिमेकीभन्दा राम्रो छ । बंगलादेशको जनसंख्या हाल १६६,३०३,४९८ छ, जबकि कुल बाह्य ऋण ४५ अर्ब डलर छ । कुल ऋण र जनसंख्यालाई हेर्दा बंगलादेशका प्रत्येक नागरिकको औसत ऋण २६४.७० डलर मात्रै छ । यो चीन र पाकिस्तानको तुलनामा निकै कम हो । भारतको तुलनामा पनि झण्डै आधा हो ।