एजेन्सी । भारतीय रिजर्व बैंक (आरबीआई) ले कार्डको टोकनाइजेसन ६ महिनाका लागि स्थगित गरेको छ । यसअघि यो जनवरी १, २०२२ देखि सुरु हुने भनेको थियो । रिजर्भ बैंकले बिहीबार राति यस्तो आदेश जारी गरेको हो । यसले व्यापारीहरूले अब जुनसम्म कार्ड डाटा भण्डारण गर्न सक्ने भएका छन । व्यापारीले समय मागेकाले अर्डर थपिएको हो । 

यसैबीच, रिजर्भ बैंकले उद्योगहरूलाई ग्राहकको डाटा भण्डारण नगर्न र यसका लागि संयन्त्र बनाउन आग्रह गरेको छ। मार्च २०२० मा, केन्द्रीय बैंकले अनलाइन ठगीबाट बच्न ग्राहकको कार्ड डाटा भण्डारण नगर्न भनेको थियो । यसका लागि जुन २०२१ सम्मको समय दिइएको थियो । तर, उद्योगले म्याद थपको माग गरेपछि डिसेम्बरसम्म थपिएको थियो । तर, अब फेरि उद्योगले यसलाई बढाउने माग पूरा भएको छ ।

अनलाइन भुक्तानीको लागि टोकन प्रणाली लागू गर्ने योजना छ । यस अन्तर्गत कार्डमार्फत हुने कारोबारमा कार्ड जारी गर्ने बैंक वा कार्ड नेटवर्क बाहेक अन्य कुनै पनि कार्डको वास्तविक डाटा भण्डारण गर्दैन । भुक्तानी एग्रीगेटरहरूले लेनदेन ट्र्याकिङ वा विवादको अवस्थामा समाधानको लागि सीमित डेटा भण्डारण गर्न सक्षम हुनेछन् । मूल कार्ड नम्बर र कार्ड जारीकर्ताको नामको अन्तिम ४ अंकहरू भण्डारण गर्न अनुमति दिइनेछ । कुनै पनि अन्य जानकारी कुनै पनि भुक्तानी एग्रीगेटरद्वारा राखिने छैन ।

कार्ड विवरणहरू कुनै पनि तेस्रो पक्ष एपसँग शेयर गर्नु पर्दैन । अहिले  अनलाइन खाना अर्डर गर्नुहुन्छ वा ट्याक्सी बुक गर्नुहुन्छ भने कार्डको विवरण दिनुपर्नेछ र यहाँ ग्राहकको कार्डको पूर्ण विवरण सेभ गरिएको हुन्छ । जसले  डाटा चोरी हुने सम्भावना हुन्छ ।  टोकन प्रणालीमा यो हुने छैन ।

 टोकनमा आफ्नो कार्ड विवरणहरू भुक्तानी गर्ने बेलामा उपलब्ध गराउन पर्दैन । टोकन भनिने एक वैकल्पिक नम्बर हुन्छ । जुन कार्डसँग लिङ्क गरिएको हुन्छ । जसको प्रयोग गरेर कार्डको विवरण सुरक्षित रहन्छ । मतलब जब कुनै पनि ई–कमर्स वेबसाइटबाट  किनमेल गरेपछि भुक्तानी गर्न आफ्नो १६ अंकको कार्ड नम्बर पोष्ट पर्दैन । टोकन नम्बर पोष्ट गरेपुग्छ ।

दुबै डेबिट र क्रेडिट कार्डवाहकहरूले प्रत्येक पटक अनलाइन भुक्तानी गर्दा आफ्नो १६–अङ्कको कार्ड नम्बर भर्न पर्नेहुन्थ्यो । हाल, एक पटक भुक्तानी गरेपछि दोस्रो पटक कार्ड भेरिफिकेशन भ्यालु (सीभीभी) र वन टाइम पासवर्ड ( ओटीपी) मात्र उपलब्ध गराउनुपर्ने नियम बन्दै छ । हाल, देशमा भुक्तानीका धेरै मोडहरू छन्। योसँगै डिजिटल कारोबार पनि तीव्र गतिमा बढेको छ । यस्तो अवस्थामा ग्राहकले कार्ड प्रयोग गरेपछि उसको नाम, १६ अंकको नम्बर सेभ हुन्छ ।