एजेन्सी । युक्रेनमा रुसको आक्रमणले विश्वभर त्रास फैलाएको छ । यसले धेरै देशको अर्थतन्त्रलाई पनि असर गर्ने छ । यस्तै एउटा नराम्रो असर गुजरातको मोरबी सहरमा पनि पर्न लागेको छ । किनभने मोरबीमा बनाइएका धेरै चम्किलो टाइलहरूमा युक्रेनको चम्किलो माटो प्रयोग गरिन्छ ।

वास्तवमा, युक्रेनको भूमिबाट भिजेको र चम्किलो माटो निस्कन्छ । जुन टाइल्स निर्माणमा धेरै उपयोगी मानिन्छ । जसका कारण मोरबीका टाइल व्यवसायीहरुले युक्रेनबाट ठूलो परिमाणमा माटो किन्ने गरेका छन् । यस हिसाबले युक्रेनमा भएको आक्रमणको प्रत्यक्ष असर यो व्यवसायमा पर्न लागेको छ ।

युक्रेनी माटोको विशेषता यो हो । यसमा दूधभन्दा चमकिलो हुन्छ । सुकेपछि झनै चम्किलो हुन्छ । इटालियन संगमरमरमा पाइने यस्तै कण युक्रेनको माटोमा पनि पाइन्छ । युक्रेनमा धेरै माटोका खानीहरू छन् र यो संसारभरका देशहरूमा आपूर्ति गरिन्छ ।

यस सम्बन्धमा मोरबी सिरेमिक एसोसिएसन भिट्रिफाइड विभागका प्रमुख मुकेशभाई कुण्डरिया भन्छन्, ‘दुई दशकअघिको कुरा गर्ने हो भने मोरबीको सिरामिक उद्योगमा युक्रेनी माटो सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने गरेको छ । मोरबीमा यसको माग यति धेरै थियो । युक्रेनबाट कन्टेनर मात्र होइन, माटो भर्ने स्टिमरहरू पनि मोरबी पुगे ।’ 

त्यतिबेला युक्रेनको माटोमा अन्य माटो मिसाएर टाइलहरू बनाइन्थ्यो । बिस्तारै, युक्रेनी माटोको माग विश्वभर हुन थाल्यो । त्यसैले यसको मूल्य पनि बढ्यो । ठूला व्यवसायीले पनि यसलाई एकाधिकार गर्न थालेपछि मोरबीका साना व्यापारीले यसको प्रयोग गर्न छाडे । अहिले केही ठूला कम्पनीहरूले मात्र युक्रेनबाट माटो आयात गर्छन् ।

यस सम्बन्धमा मोरबी सिरेमिक उद्योगका प्राविधिक परामर्शदाता धर्मेशभाई जोवनपुत्राले सबै खर्च जुटेर पनि त्यतिबेला २–३ रुपैयाँमा माटो उपलब्ध हुने भएकाले मोरबीको सिरेमिक उद्योगका लागि युक्रेनको माटो पनि महँगो पर्न थालेको बताए । पछिल्लो २–३ वर्षमा सोही मूल्य ८–१० रुपैयाँ पुगेको छ ।

त्यसैगरी टाईलका लागि लाखौं टन माटो आवश्यक परेको थियो । जसका कारण कतिपय कम्पनीले अर्को बाटो लिएर राजस्थानको माटो प्रयोग गर्न थालेका छन् । यद्यपि, अहिले पनि युक्रेनको माटोबाट राम्रो गुणस्तर र महँगो टाइलहरू बनाइन्छ । तर, अहिले युक्रेन युद्धको आगोमा जलेको हुँदा त्यहाँबाट माटोको आयात लामो समयसम्म प्रभावित हुने सम्भावना छ ।