एजेन्सी । युरोपेली संघले युक्रेनमा भएको आक्रमणलाई लिएर रुसबाट तेल र ग्यास आयात कटौती गर्ने निर्णय गरेको छ । बेलायतले पनि यस वर्षको अन्त्यसम्ममा रुसी तेलबाट मुक्त हुने निर्णय गरेको छ । यसैबीच अमेरिकाले रुसबाट आयात हुने तेल र ग्यासमा प्रतिबन्ध लगाएको छ ।

युद्धको यस माहौलमा यी देशहरूको यो निर्णयले रुसलाई धेरै नोक्सान भएको छ । यो घाटाको पूर्ति गर्न रुसले भारततिर फर्केको छ । रसियाले भारतले आफ्नो तेल किन्न र आगामी दिनमा त्यहाँ आफ्नो लगानी बढाउन चाहन्छ । १० मार्चमा रुसी उपप्रधानमन्त्री अलेक्जेन्डर नोभाकले भारतका पेट्रोलियम तथा प्राकृतिक ग्यासमन्त्री हरदीप पुरीसँग यसबारे कुरा गरेका थिए ।

यस कुराकानीपछि रुसी पक्षबाट एक विज्ञप्ति जारी गरिएको थियो । भारतले रुसबाट वार्षिक १ अर्ब डलर बराबरको पेट्रोलियम पदार्थ आयात गर्ने र भविष्यमा बढ्ने सम्भावना रहेको बताइएको छ ।

समाचार एजेन्सी रोयटर्सका अनुसार भारतले रूसबाट कच्चा तेल र अन्य वस्तुहरू सहुलियत मूल्यमा लैजाने विचार गरिरहेको छ । तर यसबारे भारत सरकारबाट आधिकारिक प्रतिक्रिया आएको छैन ।

यस्तो अवस्थामा प्रश्न उठ्छ कि अमेरिकी प्रतिबन्धबीच भारतले रुसबाट कति तेल किन्न सक्छ ? र के यसले मूल्य घटाउँछ ? ऊर्जा क्षेत्रका विज्ञहरूका अनुसार विश्वको तेलको १२ प्रतिशत रसियामा, १२ प्रतिशत साउदी अरबमा र १६ देखि १८ प्रतिशत अमेरिकामा उत्पादन हुने गरेको छ ।

भारतले आफ्नो ८५ प्रतिशत तेल आयात गर्दछ । जसमध्ये ६०  प्रतिशत खाडी देशहरूबाट आउँछ । भारत तेल आयातका लागि साउदी अरब र अमेरिकामा धेरै निर्भर छ । यसबाहेक भारतले इराक, इरान, ओमान, कुवेत, रुसबाट पनि तेल लिन्छ र स्पट मार्केट (खुला बजार)बाट पनि केही खरिद गर्छ ।

भारतले आफ्नो आवश्यकताको २ प्रतिशत मात्र रुसबाट आयात गर्छ । जब रुसले युरोपको अधिकांश तेल आवश्यकता पूरा गर्छ, भारत मित्र राष्ट्र भएर पनि रुसबाट २% मात्र किन्ने ? पछिल्लो १० वर्षमा भारतले तेल आयातमा कुनै एक देशमाथिको निर्भरता हटाउन अमेरिका र रुसलगायत धेरै देशबाट तेल खरिद गर्न थालेको छ ।