एजेन्सी । युक्रेनमा भएको आक्रमण र पश्चिमी देशहरूले लगाएको प्रतिबन्धपछि रुसले ऋण तिर्न नसक्ने अवस्थामा पुग्न सक्ने देखिएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा जारी भएका दुई ऋणपत्रमा लगानीकर्तालाई रुसले बुधबार ११ करोड ७० लाख डलर ब्याज तिर्नुपर्ने भएको छ । यी बन्डहरू डलरको लागि जारी गरिएको थियो । 

तर रुसको ६३० अर्ब डलरको विदेशी मुद्रा सञ्चिति यतिबेला रोकिएको छ । क्रेडिट मूल्याङ्कन एजेन्सीहरूले पनि चेतावनी दिदै  रूस आफ्नो ऋण तिर्न वा डिफल्टका लागि तयार रहन भनेको छ ।  अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषले रुसको ऋण तिर्न नसक्दाको असरप्रति चिन्तित रहेको तर यसले विश्वव्यापी वित्तीय संकट निम्त्याउनेमा अनुमान नगर्न भनेको  छ ।

रुसको सरकार र Gazprom, Lukoil, Sberbank जस्ता सरकारी कम्पनीहरूमा विदेशी लगानीकर्ताहरूको १५० अर्ब डलर ऋण रहेको छ । यी अधिकांश ऋणहरूको दायित्व डलर वा यूरोमा हुने छन । र रुसी व्यापारिक संस्थाहरूले प्रतिबन्धको कारण विदेशमा आफ्नो डलर वा यूरो खाताहरू प्रयोग गर्न सक्दैनन् । 

यदि रूसले समयमै ऋण तिर्न असफल भयो भने, यो १९९८ पछि पुन  रुस  डिफल्ट पर्ने छ । यो रुस सन् १९१७ को क्रान्तिपछि पहिलो पटक विदेशी मुद्रामा लिएको ऋण तिर्नको लागि डिफल्टर हुन लागेको हो । त्यसपछि नयाँ बोल्सेभिक सरकारले अघिल्लो वर्षको ऋण तिर्न अस्वीकार गर्यो ।

रुसको विदेश मन्त्रालयले अन्तर्राष्ट्रिय लगानीकर्तालाई डलर वा युरोमा भुक्तानी गर्न रोकिएमा रुबलमा तिर्न चाहेको बताएको छ । तर बुधवार भुक्तान गर्नुपर्ने डलरमा जारी भएका दुईवटा ऋणपत्रमा अन्य मुद्रामा पैसा दिने व्यवस्था नभएको समस्या छ ।

तर रूसका अन्य ऋण सम्झौताहरूमा अन्य मुद्राहरूमा भुक्तानी गर्न सकिने प्रावधान हरेको छ । त्यसपछि रूबल ऋणको भुक्तानीमा प्रयोग गर्न सक्छ । तर यसले लगानीकर्ताहरूले अपेक्षा गरेको डलर वा युरोको समान मूल्यमा रुबलमा भुक्तानी गर्न पर्ने हुन्छ । रूसका लगानीकर्ताहरूले हालैका समयमा उनीहरूको लगानीको मूल्यमा गिरावट आएको देखेका छन् ।

रूसको वित्तीय स्थिति यति धेरै बिग्रिदै गएको छ केही मानिसहरूले आफ्नो लगानी बेच्ने मौका पाएका छैनन् । क्रेडिट रेटिङ एजेन्सी मुडीजका अनुसार २१ बिन्दुको रेटिङ स्केलले लगानीको हिसाबले देश कति सुरक्षित छ भनेर बताउँछ । रुस यो मापनमा तल्लोबाट दोस्रो स्थानमा आएको छ र यो अझै तल जान सक्छ ।

मुडीजका प्रमुख क्रेडिट अफिसर कोलिन एलिसले भनेः “हामीले सङ्केत गरिरहेका छौं रसियाले ऋण तिर्न नदिने अपेक्षा मात्र गर्दैनौं ।  तर हामीले लगानीकर्ताहरूलाई उनीहरूले कति गुमाउन सक्छ भनेर पनि बताइरहेका छौं । ३५ देखि ६५ प्रतिशतसम्म गुमाउन सक्ने सम्भावना पनि रहेको देखिएको छ ।’ 

यदि रुसमा लगानी गरिरहेका लगानीकर्ताहरुले ऋण फिर्ता माग्दै गएभने आधिकारिक रूपमा ऋण तिर्न नसक्ने नतिजाहरूमध्ये एक हुन सक्छ ।   यी क्रेडिट स्वैपहरू बीमा जस्तै काम गर्छन् । कुनै पनि कम्पनी वा देशको असफलताको कारणले घाटाको क्षतिपूर्ति गर्नका लागि ऋणदाताहरूले अग्रिम खरिद गर्छन् । 

रुस १९९८ मा अन्तिम पटक रूसले ऋण तिर्न असफल भएको थियो । त्यसपछि विश्वव्यापी वित्तीय बजार यसबाट हल्लायो । क्यापिटल इकोनोमिक्सका प्रमुख अर्थशास्त्री विलियम ज्याक्सनका अनुसार यदि रुस अहिले डिफल्ट भयो भने यो प्रतीकात्मक हुनेछ तर यसको वास्तविक प्रभाव भने कम हुनेछ ।

अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोषले युद्धका कारण सन् २०२२ मा विश्व अर्थतन्त्रको प्रगतिको प्रक्षेपण ४ दशमलव ४ प्रतिशतमा झार्ने जनाएको छ । आईएमएफ प्रमुख क्रिस्टालिना जर्जिएभाले पनि रुसको डिफल्टले विश्वव्यापी वित्तीय प्रणालीमा ठूलो असर नपर्ने विश्वास व्यक्त गरेकी छन् । यद्यपि, यहाँ एउटा अनुमानित कारक भने रूसी कम्पनीहरूको ऋणको डिफल्ट कति ठूलो हुन सक्छ र यसले रूसमा लगानी गर्नेहरूलाई कति ठूलो असर गर्न सक्छ भन्ने हो ।

युक्रेनमाथि आक्रमण हुनुअघि रुस ऋण चुक्ता गर्ने हिसाबले सबैभन्दा भरपर्दो देशहरूमा परेको थियो । रूस मा ऋण धेरै थिएन । तर अहिले स्थिति नाटकीय रूपमा परिवर्तन भएको छ ।

विदेशी कम्पनीहरूले ठूलो संख्यामा रसिया छोडिरहेका छन । रुबल र अर्थव्यवस्था बचाउन रुसले पैसा बहिर्गमनमा कडा नियमहरू लगाएको छ । तर, प्रतिबन्धका कारण यो वर्ष रुसको अर्थतन्त्र ७ प्रतिशतले संकुचित हुन सक्छ ।

 फेब्रुअरीमा युक्रेनले आक्रमण गर्नुअघि नै यहाँ मुद्रास्फीति दर ९.१५ प्रतिशतको उच्चमा थियो । यो वर्ष अझै बढ्न सक्ने आशंका छ । रुसको केन्द्रीय बैंकले यसअघि नै कर्जाको ब्याजदर ९.५ प्रतिशतबाट बढाएर २० प्रतिशत पु¥याएको छ ।