एजेन्सी । श्रीलंकाका राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षेले शुक्रबार संकटकालको घोषणा गरेका छन् । देशको सुरक्षा र अत्यावश्यक सेवाको आपूर्तिलाई व्यवस्थित गर्नका लागि यस्तो निर्णय गरिएको आदेशमा उल्लेख छ । यसपछि देशभर सुरक्षा व्यवस्था बढाइएको छ । शनिबार, राजधानी कोलम्बोमा सेनाको तैनाथीको बीचमा पसलहरू खोलिएका थिए, ताकि मानिसहरूले अत्यावश्यक वस्तुहरू किन्न सकून् ।

इन्धन संकटसँग जुध्न श्रीलंकालाई सहयोग गर्न भारतले पठाएको तेल ट्याङ्कर शनिबार श्रीलंका पुगेको छ । आज साँझदेखि इन्धन वितरण सुरु हुनेछ । यसपछि इन्धन संकटसँग जुधिरहेका जनताले राहत पाउने अपेक्षा गरिएको छ । वास्तवमा भारतले श्रीलंकालाई १ अर्ब डलरको क्रेडिट लाइन दिएको छ । यसअन्तर्गत ४० हजार टन डिजेल बोकेको जहाज श्रीलंका पुगेको छ ।

संकटकाल घोषणा गरेपछि सेनाले संदिग्ध व्यक्तिलाई बिना परीक्षण पक्राउ गरी लामो समयसम्म हिरासतमा राख्न सक्छ । राजापाक्षे सरकारलाई समर्थन गर्ने ११ दलले मन्त्रिपरिषद् विघटन र अन्तरिम सरकार गठनको माग गरेका छन् । बढ्दो मुद्रास्फीति नियन्त्रणमा हालैको मन्त्रिपरिषद् असफल भएको उनीहरुको भनाइ छ । 

यसअघि बिहीबार हजारौं मानिसले राष्ट्रपति राजापाक्षेको निवासबाहिर विरोध प्रदर्शन र ढुंगामुढा गरेका थिए। जवाफमा प्रहरीले लाठीचार्ज गरेको थियो । यस हिंसात्मक झडपमा कम्तीमा ५ प्रहरीसहित १० जना घाइते भएका छन् । हिंसामा संलग्न ४५ जना पक्राउ परेका छन् ।

मुलुकमा इन्धन र ग्यासको अभाव छ । पेट्रोल र डिजेलका लागि मानिसहरु घण्टौं लाइनमा बस्नु परेको छ । शैक्षिक बोर्डमा कागज र मसी सकिएपछि परीक्षा अनिश्चितकालका लागि स्थगित भएको छ । बिहीबार साँझ श्रीलंकामा डिजेल नआएपछि यातायात व्यवस्था ठप्प भएको छ ।

यससँगै देशका २२ करोड जनताले लामो समयसम्म विद्युत् कटौतीको सामना गर्नुपरेको छ । यहाँका जनतालाई सुनभन्दा दूध महँगो भएको आलम हो । दुई समयको रोटीका लागि पनि जनताले धेरै समस्या झेल्नु परेको छ ।

श्रीलंकाको अर्थतन्त्रमा पर्यटन क्षेत्रको ठूलो भूमिका रहेपनि कोरोनाको प्रकोपका कारण यो क्षेत्र ठप्प भएको छ । देशको लागि विदेशी मुद्राको तेस्रो ठूलो स्रोत पर्यटन हो। त्यसको कमजोरीका कारण मुलुकको विदेशी मुद्रा सञ्चिति लगभग शून्य भएको छ । करिब ५ लाख श्रीलंकाली प्रत्यक्ष रूपमा पर्यटनमा निर्भर छन् भने २० लाख अप्रत्यक्ष रूपमा यससँग जोडिएका छन् । श्रीलंकाको जीडीपीमा पर्यटनले १० प्रतिशतभन्दा बढी योगदान दिन्छ। श्रीलंकाले पर्यटनबाट वार्षिक करिब ५ अर्ब डलर (करिब ३७ हजार करोड रुपैयाँ) विदेशी मुद्रा प्राप्त गर्छ ।

देशले आगामी १२ महिनामा ७.३ अर्ब डलर (लगभग ५४ हजार करोड भारतीय रुपैयाँ) स्वदेशी तथा विदेशी ऋण चुक्ता गर्नुपर्नेछ । चीनले कुल ऋणको करिब ६८ प्रतिशत हिस्सा ओगटेको छ । उनले चीनलाई ५ अर्ब डलर (लगभग ३७ हजार करोड रुपैयाँ) तिर्नुपर्नेछ । गत वर्ष चीनबाट थप १ अर्ब डलर ऋण लिएको थियो । जुन गम्भीर आर्थिक संकटसँग जुध्न किस्ताबन्दीमा तिर्दै आएको थियो ।

श्रीलंकाको राजनीति विगत दुई दशकदेखि एउटै परिवारको वरिपरि घुमेको छ । देशका राष्ट्रपति गोटाबाया राजापाक्षे (७२) हुन् । उनका दाजु महिन्दा राजापाक्षे (७५) प्रधानमन्त्री हुन् । महिन्द्रामा सहरी विकास मन्त्रालय पनि छ। उनी देशको राष्ट्रपति पनि भइसकेका छन् । राजपक्षे परिवारका जेठा भाइ चमल राजापाक्षे श्रीलंकाका गृहमन्त्री हुन्। योसँगै बसिल राजापाक्षे श्रीलंकाका अर्थमन्त्री छन् । महिन्दाका छोरा नमल राजापाक्षे खेलकुद मन्त्री छन् भने प्रविधि मन्त्रालय पनि उनीसँगै छ । चमल राजपाक्षेका छोरा शशेन्द्र राजपाक्षे श्रीलंकाका कृषिमन्त्री छन्।