एजेन्सी । स्टकहोम इन्टरनेशनल पिस रिसर्च इन्स्टिच्युट (SIPRI)ले सोमबार विश्वका प्रमुख सेनाको वार्षिक खर्चको प्रतिवेदन सार्वजनिक गरेको छ । यस अनुसार २०२१ मा विश्व सैन्य खर्च २.१ ट्रिलियन अमेरिकी डलरको साथमा अहिलेसम्मकै उच्च पुगेको छ। सबैभन्दा बढी सैन्य खर्च गर्नेमा अमेरिका शीर्ष स्थानमा छ । त्यसपछि चीन र तेस्रो नम्बरमा भारत छ।

भारतको कुरा गर्ने हो भने चार वर्षअघि अर्थात २०१८ मा भारत पाँचौं स्थानमा थियो र त्यसबेला कुल सैन्य खर्च ६६.५ अर्ब डलर थियो । अर्थात् २०२१ सम्ममा यो खर्च १०.१ अर्ब डलर बढेको छ। विश्वव्यापी सैन्य खर्च ०.७५ बढ्यो । 

प्रतिवेदनका अनुसार सन् २०२१ मा विश्वव्यापी सैन्य खर्च ०.७ प्रतिशतले बढेर २,११३ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ। सन् २०२१ मा सेनामा सबैभन्दा बढी खर्च गर्ने पाँच देशमा अमेरिका, चीन, भारत, बेलायत र रुस थिए। यी ५ देशले मात्रै कुल खर्चको ६२ प्रतिशत खर्च गरेका छन् ।

गत वर्ष भारतको सैन्य खर्च ७६.६ अर्ब अमेरिकी डलरसहित तेस्रो स्थानमा थियो। सरकारले सन् २०२० को तुलनामा ०.९ प्रतिशतले वृद्धि गरेको छ । चीन र पाकिस्तानसँग जारी तनाव र सीमा विवादका कारण भारतले सैन्य बजेट बढाएको छ ।

भारतको सैन्य खर्च ७६.६ अर्ब अमेरिकी डलर अर्थात् ५.८७ लाख करोड रुपैयाँ विश्वमा तेस्रो स्थानमा छ । यो २०२० को तुलनामा ०.९५ बढी र २०१२ को तुलनामा ३३ प्रतिशत बढी हो। स्वदेशी हतियार उद्योगलाई बलियो बनाउन र आत्मनिर्भरता बढाउन बजेटको ६४ प्रतिशत बजेट २०२१ को सैन्य बजेटमा विनियोजन गरिएको थियो।

प्रतिवेदनका अनुसार सन् २०२१ मा अमेरिकी सैन्य खर्च ८०१ अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको छ, जुन २०२० को तुलनामा १.४५ कम हो। १० वर्षमा अमेरिकाले सैन्य अनुसन्धान र विकासको बजेट २४ प्रतिशतले बढाएको छ र हतियार खरिदमा खर्च ६.४ प्रतिशतले घटाएको छ।

दोस्रो स्थानमा चीन छ, जसले रक्षामा २९३ अर्ब अमेरिकी डलर खर्च गरेको छ । यो २०२० को तुलनामा ४.७५ बढी थियो। युक्रेन युद्धले रुसको खर्च बढाएको छ । बेलायतले गत वर्ष रक्षामा ६८.४ बिलियन डलर खर्च गरेको छ, २०२० को तुलनामा ३ प्रतिशतले बढी। योसँगै दुई महिनादेखि युक्रेनमाथि आक्रमण गर्दै आएको रुसले रक्षा खर्चमा पाँचौं स्थानमा कायमै राखेको छ । रुसले सन् २०२१ मा आफ्नो सैन्य खर्च २.९ प्रतिशतले बढाएर ६५.९ बिलियन अमेरिकी डलर पुर्यायो। त्यही बेला उनले युक्रेनी सीमामा आफ्नो सेना पठाइरहेका थिए ।

रुसले युद्ध सुरु भएदेखि सेनामा २० अर्ब डलरभन्दा बढी खर्च गरिसकेको छ । युक्रेनले २०२१  मा आफ्नो सेनामा ५.९  बिलियन खर्च गर्यो ।  रसियाको बजेटको दशांश भन्दा कम छ । युक्रेनले मार्चमा सेनामा करिब १० अर्ब डलर खर्च गरेको थियो। त्यस पछि, नाटो र अमेरिकाले उनलाई खुल्ला हतियार दिए। त्यसैले उनले अप्रिलमा कति खर्च गरे भन्ने अहिले नै अनुमान गर्न सकिँदैन ।