एजेन्सी । भारतले रुसबाट सस्तो कच्चा तेल खरिद गर्न जारी राख्ने भएको छ। तर, रुसबाट कति छुट दिने भन्ने टुंगो लागेको छैन । अहिले भारतले प्रति ब्यारेल औसत १०० डलरको मूल्यमा कच्चा तेल खरिद गर्छ । तर, रुस–युक्रेन युद्धले भारतलाई सस्तो तेल आयात गर्ने ठूलो अवसर प्रदान गरेको छ । भारतले रुसबाट कच्चा तेल किनेकोमा अमेरिकालाई समस्या परेको जनाएको छ । तर केन्द्र सरकारले यस विषयमा नीति परिवर्तन गरेको छैन ।

भुक्तानीका सम्बन्धमा अमेरिकी प्रतिबन्धलाई मध्यनजर गर्दै सरकारले भुक्तानी संयन्त्रबारे विचार गरिरहेको अधिकारीले बताए । रुपैयाँ–रुबल संयन्त्र पनि विचार गरिरहेको छ । युरोपका केही देशहरूले रुबललाई रुबलमा तिरिरहेका छन्।

भारतले आफ्नो आवश्यकताको ८० प्रतिशत तेल आयात गर्छ। भारतले अप्रिलमा रुसी तेल आयात बढाएर प्रतिदिन २ लाख ७७ हजार ब्यारेल पुर्‍याएको छ, जुन मार्चमा प्रतिदिन ६६ हजार ब्यारेल थियो। गत वर्ष भारतले रुसभन्दा बढी तेल किनेको ८ देश थिए तर अप्रिल महिनासम्ममा यो संख्या धेरै भएको छ । उपभोगको हिसाबले अमेरिका र चीनपछि भारत विश्वको सबैभन्दा ठूलो देश हो।

रुस अप्रिलमा भारतको चौथो ठूलो कच्चा तेल आपूर्तिकर्ता बन्यो। भारतले इराक, साउदी अरेबिया र युएईबाट योभन्दा बढी कच्चा तेल खरिद गरिरहेको छ। भारतको कुल कच्चा आयातमा अफ्रिकी तेलको हिस्सा मार्चमा १४.५ प्रतिशतबाट घटेर अप्रिलमा ६ प्रतिशतमा झरेको छ, जबकि अमेरिकाको हिस्सा झण्डै आधाले मात्र ३ प्रतिशतमा झरेको छ।

मार्च २०२२ सम्म, भारतले रुस, काजाकिस्तान र अजरबैजानबाट आफ्नो तेलको ३ प्रतिशत मात्रै खरिद गरिरहेको थियो। एक महिना पछि, यो शेयर ज्ञज्ञ५ मा बढ्यो। रुस भारतलाई प्रतिदिन ४८७,५०० ब्यारेल तेल बेच्न तयार छ ।

रसियाबाट भारतको कच्चा तेल खरिद गर्नु एउटा अवसर मात्र हो, किनकि यो सामान्य दिनमा भारतीय रिफाइनरहरूका लागि महँगो सम्झौता हो। कच्चा तेल आपूर्तिको लागि यातायात दूरी अत्यन्त लामो छ, ढुवानी समय लामो छ। भाडा महँगो छ। यसका साथै सामान्य दिनमा रुससँग भारतलाई बेच्ने पर्याप्त तेल हुँदैन ।

रुसबाट भारतमा कच्चा तेलको निरन्तर वृद्धि रोक्न अमेरिकी बाइडेन प्रशासनका अधिकारी मंगलबार भारत पुगेका छन् । ट्रेजरी विभागका प्रवक्ताका अनुसार आतंकवादी वित्तिय तथा वित्तीय अपराधका लागि अमेरिकी सहायक विदेशमन्त्री एलिजाबेथ रोजेनबर्गले बिहीबार नयाँ दिल्ली र मुम्बईको भ्रमण गर्नेछिन्।

रोजेनबर्गको भारत भ्रमण बिडेन प्रशासनको व्यापक प्रयासको एक हिस्सा हो। यसमा विश्वभरका अमेरिकी सहयोगीहरूले अधिकारी र उद्योगीहरूलाई अमेरिकाले लगाएको प्रतिबन्ध र निर्यात नियन्त्रणबारे जानकारी गराइनेछ। हाल रुस विरुद्ध अमेरिकी प्रतिबन्धले अन्य देशहरूलाई रुसी तेल खरिद गर्नबाट रोक्दैन। बिडेन प्रशासनले यी खरिदहरूलाई प्रतिबन्ध लगाउन सक्ने मध्यम प्रतिबन्धहरू विचार गरिरहेको छ।