एजेन्सी । बिहीबार ब्रिक्स देशहरूको भर्चुअल सम्मेलनमा चीनले गुटबन्दी र आर्थिक प्रतिबन्धका लागि पश्चिमा देशहरूलाई निशाना बनाएका छन् । उक्त सम्मेलनमा भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी पनि उपस्थित थिए ।

ब्रिक्स भनेको ब्राजिल, रुस, भारत, चीन र दक्षिण अफ्रिकाले खोलेको वित्तीय संस्था हो । ब्रिक्स  पाँच देशको समूह हो । बिहीबार यसको वार्षिक शिखर सम्मेलन भएको थियो । १४औँ सम्मेलनको अध्यक्षता गर्दै आएका चीनका राष्ट्रपतिले नेटो र क्वाडलाई अप्रत्यक्ष रूपमा निशाना बनाएको देखिएको छ । अमेरिका, अष्ट्रेलिया र जापानसँगै भारत पनि क्वाडमा परेको छ ।

उत्तर एट्लान्टिक सन्धि संगठन (नेटो) दोस्रो विश्व युद्ध पछि १९४९ मा गठन भएको थियो । यो अमेरिका, क्यानडा र अन्य पश्चिमी देशहरूले बनाएको थियो । उनले सोभियत संघबाट सुरक्षाको लागि यसलाई निर्माण गरे । त्यसपछि संसार दुई ध्रुवीय भएका छन । एउटा महाशक्ति अमेरिका र अर्को सोभियत संघ थियो ।

सुरुमा नाटोका १२ सदस्य राष्ट्र थिए । नाटोको गठनपछि उत्तर अमेरिका वा युरोपका यी देशहरूमध्ये कुनै एकमाथि आक्रमण भएमा संगठनमा संलग्न सबै देशले त्यसलाई आफूमाथिको आक्रमण मान्ने घोषणा गरेको थियो । नेटोमा प्रत्येक देशले एक अर्कालाई मद्दत गर्नेछन । अहिले यसको सदस्य लगभग ३० देश छन् ।

यस क्रममा चीनले एकतर्फी आर्थिक प्रतिबन्धको विरोध गर्दै रुसको समर्थनमा आवाज उठायो । यसै क्रममा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले आर्थिक प्रतिबन्धको मुद्दा उठाएका छन् । उक्त सम्मेलनलाई प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले पनि सम्बोधन गरेका थिए । तर, आफ्नो सम्बोधनमा उनले चीन र रुसले उठाएका विषयमा बयान नभई महामारीको सन्दर्भमा विश्वव्यापी आर्थिक सहयोगको मात्रै कुरा गरे ।

चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले भने, ‘हामीले शीतयुद्धको मानसिकता र गुटबन्दी त्याग्नुपर्छ । हामीले एकपक्षीय प्रतिबन्ध र तिनीहरूको दुरुपयोगको विरोध गर्नुपर्छ । संसारको लागि यो जान्न महत्वपूर्ण छ कि एउटा ठूलो परिवार जस्तै साझा भविष्य भएको समुदाय निर्माण गर्नु विशेष सर्कलहरू सिर्जना गर्नु भन्दा धेरै राम्रो छ ।

चीनले प्रायः क्वाड जस्ता समूहहरूलाई सन्दर्भ गर्न विशेष सर्कल शब्द प्रयोग गर्दछ। क्वाडलाई चीन विरोधी गुटको रूपमा हेरिन्छ र भारत पनि यसको सदस्य हो । चिनियाँ राष्ट्रपतिले अप्रत्यक्ष रूपमा नेटो र क्वाडलाई निशाना बनाएका छन्। चीनले अमेरिकाका लागि ‘शीतयुद्धको मानसिकता’ प्रयोग गरेको छ र बिहीबार पनि चिनियाँ राष्ट्रपतिले यही शब्द प्रयोग गरेर अमेरिकालाई निशाना बनाएका छन् ।

अमेरिकाको विषयमा रुस र चीन एकसाथ देखिन्छन् तर भारत अमेरिकाको विषयमा रुस र चीनसँग सहमत छैनन् । यस्तो अवस्थामा सी जिनपिङले पीएम मोदीको अगाडि यस्ता धेरै कुरा भने जसमा भारतको राय बिल्कुलै फरक छ । सी जिनपिङको शब्दले प्रधानमन्त्री मोदीलाई असहज बनाउने विश्वास गरिएको छ ।

सी जिनपिङले भने, ‘हामीले समानता र न्यायका लागि बोल्नुपर्छ । हामीले अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई वास्तविक बहुपक्षवाद अंगाल्न र संयुक्त राष्ट्रसँग र अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको आधारमा अन्तर्राष्ट्रिय व्यवस्थालाई कायम राख्न प्रोत्साहित गर्न आवश्यक छ ।

उनले भने, ‘अहिले केही देशले सैन्य गठबन्धन विस्तार गरेर पूर्ण सुरक्षाको कुरा गरिरहेका छन् र अरु देशलाई आफ्नो पक्षमा ल्याइदिएका छन् । उनीहरुले अरु देशको हित र अधिकार हनन गर्दै वर्चस्वका लागि गुटबन्दी गरिरहेका छन् । यदि यो खतरनाक प्रवृत्तिलाई विकास हुन दियो भने , संसार थप अशान्त र असुरक्षित हुनेछ ।’’

यसै क्रममा रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले भने, “मलाई विश्वास छ कि ब्रिक्स नेतृत्वले अन्तर्राष्ट्रिय कानूनको विश्वव्यापी नियम र संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्रका प्रमुख सिद्धान्तहरूमा आधारित बहुध्रुवीय प्रणाली निर्माण गर्न सकारात्मक, एकताबद्ध शक्ति सिर्जना गर्न सान्दर्भिक हुन सक्छ ।’’

सोही क्रममा राष्ट्रपति पुटिनले आफ्नो सम्बोधनमा पश्चिमा देशलाई निशाना बनाएर आर्थिक विधि प्रयोग गरेर केही देशका खराब र स्वार्थी कदमका कारण विश्व अर्थतन्त्रमा आएको संकटको समाधान ब्रिक्सले खोज्न सक्ने बताए ।

प्रधानमन्त्री मोदीले भने,‘‘विश्वमा महामारीको प्रभाव कम भए पनि विश्व अर्थतन्त्रमा यसको धेरै नराम्रो प्रभावहरू अझै देखिन थालेका छन् । विश्व अर्थतन्त्रमा हामी ब्रिक्स सदस्य राष्ट्रहरूमा समान दृष्टिकोण राख्छौ ।’’