एजेन्सी । जापानको अर्थतन्त्र सुधार गर्न ‘अबेनोमिक्स’ को सिद्धान्त दिने शिन्जो आबेलाई शुक्रबार अज्ञात आक्रमणकारीले गोली हानेको छ । जापानका सबैभन्दा कान्छा र सबैभन्दा लामो समय सेवा गर्ने प्रधानमन्त्री आबेको गोली हानी हत्याको खबरले सारा विश्व स्तब्ध भएको छ । उनी चुनावी प्रचारका लागि नारा शहरमा पुगेका बेला पछाडिबाट गोली प्रहार भएको थियो ।

दोस्रो विश्वयुद्धपछि दुई पटक जापानको प्रधानमन्त्री बन्ने अवसर पाएका केही नेतामध्ये आबे एक थिए। अर्थतन्त्रलाई पुनरुत्थान गर्ने प्रयासका अलावा, उनी जापानको सैन्य क्षमता बढाउन र चीनको बढ्दो प्रभावको कडा विरोध गर्नका लागि परिचित छन्। उनीहरुले चीनको सामना गर्न तल्लो तहमा काम गरिरहेका छन् । जापानको सरकारी समाचार च्यानल एनएचकेका अनुसार ६७ वर्षीय आबेले नारा सहरमा आगामी निर्वाचनको प्रचारप्रसार कार्यक्रममा जनतालाई सम्बोधन गर्दै थिए । त्यही क्रममा उनलाई पछाडिबाट अज्ञात आक्रमणकारीले गोली हानेको थियो । उनको अवस्था अहिले गम्भीर रहेको बताइएको छ ।

आबे पहिलो पटक सन् २००६ मा जापानको प्रधानमन्त्री बनेका थिए । यससँगै जापानको सबैभन्दा कान्छो प्रधानमन्त्रीको रूपमा उनको पहिलो कार्यकाल लामो समय टिक्न सकेन र अर्को वर्ष अर्थात् २००७ मा आबेले राजीनामा दिनुपर्‍यो। यसपछि सन् २००९ मा उनको कन्जरभेटिभ पार्टीले जित हासिल गर्यो । चुनावका क्रममा उनले जापानका जनतालाई अर्थतन्त्र सुदृढ गर्ने, मुद्रास्फीति रोक्न, दोस्रो विश्वयुद्धपछि लगाइएको संवैधानिक प्रतिबन्धलाई सहज बनाउने र परम्परागत मूल्यमान्यता पुनर्स्थापना गर्ने वाचा गरेका थिए।

शिन्जो आबेको ‘अबेनोमिक्स’ को सिद्धान्तले संसारभर धेरै चर्चा पायो, तर यसले वास्तवमा जमिनमा प्रभाव पार्न सकेन। यद्यपि आबेले यही सिद्धान्तका आधारमा विदेशी लगानीकर्तालाई जापानमा आमन्त्रण गर्ने प्रयास गरिरहे । वास्तवमा सन् २०२० मा आकस्मिक कोरोना महामारी (कोभिड–१९) ले आबेको ‘एबेनोमिक्स’ मा सबैभन्दा गहिरो प्रहार गरेको थियो। आबे नोभेम्बर २०१९ मा जापानको सबैभन्दा लामो समय सेवा गर्ने प्रधानमन्त्री बने र २०२० मा नै पद त्याग्नु पर्यो। कोरोना महामारीलाई राम्ररी सम्हाल्न नसक्नुका साथै पूर्व न्यायमन्त्री गिरफ्तारको घटनाले उनलाई राजीनामा दिन दबाब दिएको थियो ।

जहाँसम्म ‘अबेनोमिक्स’ सवाल छ, यसलाई शिन्जो आबेले तीनवटा लक्ष्य हासिल गर्नका लागि सुरु गरेका थिए। यसको पहिलो लक्ष्य अपस्फीति रोक्न थियो। यसबाहेक, यसको दोस्रो लक्ष्य हाइपर-इजी मौद्रिक नीति र वित्तीय खर्चको मद्दतले आर्थिक वृद्धिलाई ट्रयाकमा ल्याउने थियो। Abenomics को तेस्रो लक्ष्य चाँडै बुढ्यौली जनसंख्या र जापानको घट्दो जनसंख्याको समस्याबाट छुटकारा पाउनु थियो। Abenomics deflation मोर्चा मा सफलता प्राप्त गर्न सकेन। सन् २०१९ मा बिक्री कर रह्यो  । अमेरिका–चीन ट्यारिफ युद्ध र कोरोना महामारीले सही काम गर्‍यो।