काठमाडौं । नाका बन्द हुँदा चीनका विभिन्न स्थानमा रोकिएका सामग्री नेपाल पठाउन चिनियाँ पक्षले विवरण संकलन सुरु गरेको छ । नेपाली व्यापारीले मगाएका सामग्री चीनको स्वशासित क्षेत्र तिब्बतस्थित सिगात्से, केरुङ, ल्हासालगायत स्थानका गोदाममा थन्किएका र बाटामा रोकिएका छन् । कोरोनाको कारण देखाउँदै चीनले नेपालसँगको रसुवागढी र तातोपानी नाका बन्द गरेका कारण लामो समयदेखि सामग्री आयात हुन सकेको छैन । 

नेपाल–चीन व्यापार गर्दै आएका धर्म पौडेलका अनुसार त्यहाँ रहेका एजेन्ट र ट्रान्सपोर्टले यससम्बन्धी जानकारी दिएका हुन् । ‘चीनको सरकारी निकायसँग हाम्रो कुराकानी भएको होइन । त्यहाँ रहेका एजेन्ट तथा ट्रान्सपोर्टसँग हाम्रो कुराकानी भइरहेको छ’, पौडेलले भने, ‘उनीहरूले दिएका जानकारीअनुसार यही साता सामग्री आउने सम्भावना छ ।’ 

बाटोमा रोकिएकाबाहेक अरू सामग्री जलमार्ग हुँदै ल्याइरहेको उनले बताए। उनका अनुसार चीनमा अडकएका दसैंका सामग्री यही साता आउन सुरु हुने सम्भावना छ । लत्ताकपडा, विद्युतीय सामग्री, जुत्ताचप्पललगायत सामाना रोकिएको छ । पछिल्लो समय स्याउ, अदुवा, लसुनलगायत सामग्री रसुवागढी नाकाबाट आउन छाडेको छ । 

रसुवा भन्सार कार्यालय प्रमुख भन्सार अधिकृत राम मैनालीले चिनियाँ पक्षले अडकएका सामग्री पठाउने तयारी गरेको बताए । ‘हामीलाई औपचारिक जानकारी आएको छैन । तर, अड्किएका सामग्री मात्र पठाउने तयारी गरेको अनौपचारिक रूपमा सुन्नमा आएको छ’, मैनालीले भने । चीनले नाका बन्द गर्दा पनि औपचारिक जानकारी नदिएको मैनालीले बताए । 

कोभिड–१९ सुरु भएयता रसुवागढी र तातोपानी नाका ‘वान वे’ सञ्चालन हुँदै आएको छ। दुई वर्षदेखि नै नाका पूर्णरूपमा सञ्चालनमा नआएका कारण नेपाल र चीनबीच व्यापार प्रभावित हुँदै आएको छ । रसुवागढी नाकाबाट केही अघिसम्म दैनिक १४ वटा चिनियाँ गाडीले सामग्री आयात गर्दै आएका थिए । तर, पछिल्लो समय ठप्प छ । 

नाका बन्द हुनुअघि तातोपानी नाकाबाट दैनिक दुइटा चिनियाँ गाडीले सामग्री आयात गरिरहेका थिए । भूकम्प जानुअघिसम्म तातोपानी नाकाबाट आयात तथा निर्यात ठूलो परिमाणमा हुने गरेको थियो । तातोपानी नाका बन्द भएपछि मात्र रसुवागढीबाट नियमित कारोबार सुरु भएको थियो । कोरोना महामारीका कारण २०७६ माघ २५ देखि २०७७ जेठ २२ गतेसम्म रसुवागढी नाका बन्द भएको थियो । त्यसयता नाका सञ्चालनमा आए पनि न्यून मात्र सामग्रीको आयात हुँदै आएको थियो । 

रसुवागढी नाकाबाट तयारी कपडा, स्याउ, विद्युतीय सामग्री, निर्माण सामग्री, जुत्ताचप्पल, चस्माको फ्रेमलगायत सामग्री आयात हुने गरेको छ । यस्तै नेपालबाट बाँसको मुडा, काठका सामग्री, हस्तकलाका सामग्री निर्यात हुने गरेको छ ।