एजेन्सी । आज प्रारम्भिक कारोबारमा अमेरिकी डलरको तुलनामा भारतीय रुपैयाँ ६७ पैसाले घटेर ८१.६६ को सबै समयको न्यून बिन्दुमा पुगेको छ। यसको कारण अमेरिकी फेडरल रिजर्भले बढाएको ब्याजदर हो । ब्याजदर वृद्धिले आर्थिक मन्दी निम्त्याउन सक्छ।

लामो समयसम्म एसियाली मुद्रालाई पछि पारेपछि बिहीबार एसियाली मुद्राहरूमध्ये रुपैया सबैभन्दा बढी घटेको थियो। ब्लूमबर्गका अनुसार शुक्रबार रुपया ८०.९९ मा बन्द भई आज ८१.५२ मा खुल्यो। रुपैयाँको ५२ हप्ताको दायरा ७३.६१–८१.६६ हो।

अमेरिकी केन्द्रीय बैंकले बुधबार लगातार तेस्रो पटक ब्याजदर बढाएको छ । फेडरल रिजर्भले ब्याज दर ०.७५ प्रतिशतले ३–३.२५ प्रतिशतमा बढाएको छ। मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न ब्याजदर बढाइएको हो । अमेरिकामा मुद्रास्फीति ४० वर्षकै उच्च विन्दुमा पुगेको छ ।

रुपैयामा गिरावटको अर्थ भारतका लागि वस्तुको आयात महँगो हुनु पर्छ। यसबाहेक अमेरिकामा घुम्न र पढाइ पनि महँगो भएको छ । मानौं अमेरिकामा भारतीय विद्यार्थीहरूले ५० रुपैयाँमा १ डलर पाउथे जब रुपैयाँको मूल्य डलरको तुलनामा ५० थियो। अब १ डलरका लागि विद्यार्थीले ८१ रुपैयाँ खर्च गर्नुपर्नेछ । जसका कारण शुल्कदेखि लिएर बस्ने र खानेकुरा लगायतका कुराहरु महँगो हुनेछन् ।

अन्य मुद्राको मूल्य डलरको तुलनामा घट्यो भने त्यसलाई मुद्राको पतन, भाँच्नु, कमजोर हुनु भनिन्छ। अंग्रेजीमा मुद्रा मूल्यह्रास। प्रत्येक देशसँग विदेशी मुद्रा सञ्चिति हुन्छ जसबाट उसले अन्तर्राष्ट्रिय कारोबार गर्छ। विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा भएको कमी र वृद्धिको असर मुद्राको मूल्यमा परेको छ ।

भारतको विदेशी मुद्रा सञ्चितिमा डलर अमेरिकी रुपैयाँको सञ्चितिसँग बराबर भएमा रुपैयाँको मूल्य स्थिर रहनेछ । हामीसँग डलर घट्यो भने रुपैयाँ कमजोर हुन्छ, बढ्यो भने रुपैयाँ बलियो हुन्छ । यसलाई फ्लोटिंग दर प्रणाली भनिन्छ।