एजेन्सी । जुन सन् १८१२ को कुरा हो । फ्रान्सका राजा नेपोलियन बोनापार्टले ६ लाख सेना लिएर रुसमाथि आक्रमण गरेका थिए । यसको उद्देश्य बेलायतको आर्थिक नाकाबन्दीको लागि रुसलाई मनाउनु थियो। त्यतिबेला रुसमा जार अलेक्जेन्डर–१ को शासन थियो ।

नेपोलियन जार अलेक्जेंडर–१ को रणनीति द्वारा मूर्ख बने। मस्कोको विजयको बावजुद, कडा जाडोको कारण नेपोलियन ४ डिसेम्बर १८१२ मा केवल ९५,००० मानिसहरूको साथ फ्रान्स फर्कन बाध्य भए। अर्थात नेपोलियनले रुसमा आफ्ना ५ लाख ५ हजार सैनिक गुमाएका थिए । 

रसियाले फ्रान्सलाई यो हारको सम्झना गराएको छ । वास्तवमा, फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनले ले जर्नल डु दिमान्चेुसँगको कुराकानीमा भनेका थिए फ्रान्स युक्रेनमा रसियालाई पराजित गर्न चाहन्थ्यो । 

फ्रान्सेली क्रान्तिको समयमा एक प्रमुख व्यक्तित्व बन्नु अघि, नेपोलियन एक साधारण मानिस थिए। नेपोलियनको जन्म १५ अगस्ट १७८९ मा अजाकियो, कोर्सिकामा भएको थियो। नेपोलियनको जन्म हुनुभन्दा एक वर्षअघि फ्रान्सले जेनेभाबाट कोर्सिका टापु जितेको थियो।

नेपोलियन नौ वर्षको उमेरमा अध्ययनका लागि फ्रान्स पुगेका थिए । प्रारम्भिक अध्ययनमा भएको थियो। यसपछि नेपोलियन ५ वर्षसम्म ब्रायनमा बसेका थिए । यसपछि उनले पेरिसको मिलिटरी एकेडेमीमा अध्ययन गरे। नेपोलियन भर्खर १६ वर्षको थियो । यसै बीच बुबाको मृत्यु भयो र परिवारले पैसाको संकटसँग संघर्ष गर्न थाल्यो।

आर्थिक अभावका कारण नेपोलियन फ्रान्सेली सेनामा तोपखानामा लेफ्टिनेन्टको रूपमा सामेल भए। यस क्रममा उनी फुर्सदको समयमा सैन्य रणनीति र युद्धसँग सम्बन्धित किताबहरू पढ्थे । १७८६ मा स्नातक पासपछि नेपोलियन कोर्सिका फर्के।

त्यसपछि २ वर्ष सेनाको जागिरमा गएनन् । यसैबीच सन् १७८९ मा फ्रान्समा लोकतान्त्रिक क्रान्ति भयो । यसपछि नेपोलियन फेरि आफ्नो परिवारसँग फ्रान्स पुग्छन्। यसैबीच, फ्रान्सेली सरकारको विरोध गर्ने सिपाहीहरूले टुलोन शहर बेलायतीहरूलाई सुम्पिदिए।

दक्षिणी फ्रान्समा अवस्थित टुलोन भूमध्यसागरमा रहेको प्रमुख सैन्य अड्डा थियो। फ्रान्सको लागि टुलोन पुन कब्जा गर्न आवश्यक थियो। नेपोलियनलाई टुलोनलाई पुन कब्जा गर्ने जिम्मेवारी दिइएको छ। नेपोलियनको रणनीतिका कारण बेलायती सेना पछि हट्नुपरेको थियो । युद्धमा नेपोलियनको रणनीतिका कथाहरू प्रसिद्ध हुन थाले। यही कारणले गर्दा मात्र २४ वर्षको उमेरमा नेपोलियनलाई ब्रिगेडियर जनरल बनाइएको थियो । फ्रान्सको नयाँ क्रान्तिकारी सरकारविरुद्ध पेरिसमा विद्रोह भयो।

ब्रिगेडियर बोनापार्टलाई विद्रोह रोक्न भनियो। उनी विद्रोहीमाथि गोली चलाउने पक्षमा कहिल्यै थिएनन् । तर युवा जनरलले अराजकतालाई झन् घृणा गर्थे। केवल द्दट वर्षको उमेरमा, नेपोलियन फ्रान्सेली आन्तरिक सेनाको जनरल बने।

यसपछि सन् १८०४ मा ३५ वर्षको उमेरमा उनी ‘फ्रान्सका सम्राट’ बने । यसको मतलब नेपोलियन फ्रान्सका राजा होइन, तर फ्रान्सेली जनताका राजा थिए। उहाँले जनतालाई व्यक्तिगत स्वतन्त्रताको अधिकार दिए। मानिसहरूलाई आफ्नो मनपर्ने धर्म पालन गर्ने अधिकार दिए।

नेपोलियनले नै कानूनको अगाडि सबैका लागि समान अधिकारको सिद्धान्तको जग बसालेका थिए । यस अवधिमा उनले फ्रान्समा सबैभन्दा शक्तिशाली सेना तयार पारे। सन् १८०५ मा नेपोलियनले आफ्नो जीवनको सबैभन्दा ठूलो युद्ध जितेका थिए ।