प्रसिद्ध इतिहासकार थ्युसिडाइड्सले लेखेका छन्, "बलियोले जे गर्न सक्छ त्यही गर्छ र कमजोरहरूले त्यो भोग्नु पर्छ।" पछिल्ला दिनहरूमा विश्व राजनीतिमा को बलियो र को कमजोर भन्ने परिभाषा नै बदलिने देखिएको छ ।

विश्व अर्थतन्त्रलाई नै ऐतिहासिक प्रभाव पार्ने केही घटनाहरू हालैका दिनहरूमा भएका छन् तर त्यसको जति चर्चा हुनुपर्थ्यो त्यो भने देखिएको छैन । यसो हुनुको कारण हो अहिले भइरहेका घटनाहरूले  एक गएको शताब्दीमा विश्वमा एक छत्र झैँ राज गरेको अमेरिकालाई त्यो अवसरबाट च्युत गर्दै छ ।

त्यसैले पश्चिमा मिडियाहरू विकसित घटनालाई बेवास्ता गर्ने र कुनै तरहले अमेरिकी आधिपत्य कायम नै राख्ने वातावरण निर्माणमा छन् । उता अमेरिका भने एक पटक पुरै विश्वलाई कोलाहलपूर्ण अवस्थामा पुर्‍याउने र त्यहीँ बिचबाट आफ्नो स्वार्थपूर्ति गर्ने योजनामा छ । यहाँ केही विशेष घटना र त्यसको अमेरिकी प्रतिरोधबारे चर्चा गरिएको छ ।

सुरु गरौँ केही प्रश्नहरूबाट : 

फ्रान्सेली राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोनले आफ्नो सबैभन्दा पुरानो सहयोगी संयुक्त राज्य अमेरिकालाई रद्दीको टोकरीमा हाल्दै किन चीनलाई सहयोग गर्ने कदम चाले ?

किन अचानक डलरलाई विश्वव्यापी मुद्राको रूपमा खारेज गर्ने कुरा भइरहेको छ?

जापान र भारतले रुसी तेल बहिष्कार गर्ने संयुक्त राज्य अमेरिकाको मान्न नसकिने कुरामा किन जोड दिइरहेका छन्?

 किन ब्राजिलका राष्ट्रपतिले "सुन्दर सम्बन्ध" राख्न भन्दै चीनको यात्रा गरिरहेका छन्?

किन अचानक इजरायलले चारैतिरबाट आफ्ना शत्रुहरूको आक्रमणको सामना गरिरहेको छ?

टर्कीमा के भयो? यो नेटो सदस्य ग्रिसलाई किन धम्की दिइरहेको छ? यो नाटोको सहयोगी, तटस्थ राष्ट्र, वा शत्रु के हो?

ताइवानलाई अचानक चिनियाँ धम्की किन बढिरहेको छ ?

साउदी अरेबियाले किन गर्‍यो आफ्नो पुरानो शत्रु इरानसँग नयाँ सम्झौता गर्‍यो?

इजिप्टले किन युक्रेनमा प्रयोग गर्न रुसलाई रकेट पठाउँदैछ?

किन रुसीहरूले रणनीतिक आणविक हतियारको सम्भावित प्रयोगको बारेमा लगातार कुरा गरिरहेका छन्?

मेक्सिकोका राष्ट्रपति एन्ड्रेस म्यानुअल लोपेज ओब्राडोरले किन लाखौँ मेक्सिकनहरू अवैध रूपमा संयुक्त राज्य अमेरिकामा प्रवेश गरेका छन् भनेर घमन्ड गरिरहेका छन्? र, उनले किन आफ्ना प्रवासीहरूलाई डेमोक्र्याटलाई भोट दिन आग्रह गरेर अमेरिकी चुनावमा हस्तक्षेप गर्दैछन्?

किन र कसरी गएका दुई वर्षमा अमेरिकी राष्ट्रपति जो  बिडेन र टोली विश्वव्यापी अराजकता सिर्जना गर्न लागिपरिरहेको छ?

यी सबै प्रश्नको जवाफले खासमा अहिले संसारमा के भइरहेको छ र त्यो किन हुँदै छ भन्ने प्रष्ट्र पार्छ।

जवाफहरू :

जो बिडेनले अफगानिस्तानबाट अचानक सबै अमेरिकी सेना फिर्ता गरे। उनले तालिबानलाई सयौँ अमेरिकी र हजारौँ अमेरिकी समर्थक अफगानहरूलाई सुम्पिदिए। बिडेनले अमेरिकी उपकरणहरूमा अरबौँ डलर त्यागे। हालसालै ३ सय मिलियन डलरको लागतमा पुनः निर्माण गरिएको  मध्य एसियाको सबैभन्दा ठुलो एयर बेस र एक बिलियन डलर लागतमा बनेको दूतावास छाडे। यसरी अमेरिकाले पराजय भोग्यो र अपमानपूर्ण ढङ्गले अफगान स्थानबाट भाग्यो।

बाइडेन प्रशासनले उच्च-उचाईमा उडिरहेका चिनियाँ जासुसी बेलुनलाई संयुक्त राज्य अमेरिकाको प्रमुख अमेरिकी सैन्य प्रतिष्ठानहरूको जासुसी गर्न अनुमति दियो। पछि अमेरिकाले त्यसलाई खासालेपछी त्यो घटनालाई चिनियाँहरूले यो हदसम्म बेवास्ता गरे की कुनै प्रकारको माफी मागेनन्। बरु उल्टै अमेरिकाले ठिक नगरेको प्रतिक्रिया दिएर दबाब सिर्जना गरे । जवाफमा, पेन्टागन र अमेरिकी प्रशासनले चीनले शीर्ष गोप्य स्थल र अखडाहरूको सर्वेक्षण गरेको आरोप मात्र लगाएर घटना टुग्यायो।

मार्च २०२१ मा, एक एन्कोरेज, अलास्कामा भएको मिनी-समिटमा चिनियाँ कूटनीतिज्ञहरू अमेरिकी समकक्षीहरू माथि निकै आक्रामक देखिए। उनीहरूले डरपोक बाइडेन प्रशासनका कूटनीतिज्ञहरूलाई अमेरिकी विषाक्तता र कपटको बारेमा लामै लेक्चर दिए। उनिहरूले किन र कसरी तिनीहरूको भाइरोलोजी प्रयोगशालाले विश्वव्यापी रूपमा लाखौंको ज्यान लिने कोभिड भाइरसको उत्पादन गरेको होइन भन्ने ब्याख्या गरे।

जुन २०२१ मा, संयुक्त राज्य अमेरिका विरुद्ध रुसी साइबर-आक्रमणहरूको प्रतिक्रियामा बिडेनले नम्रताका साथ पुटिनलाई कम्तीमा केही महत्त्वपूर्ण अमेरिकी पूर्वाधारहरूमा चाहिँ आक्रमण नगर्न आग्रह गरे।

रुसले युक्रेनमा आक्रमण गरेमा के गर्ने भनेर सोध्दा, बिडेनले जवाफ दिए कि प्रतिक्रियाले रुसीहरूले "सानो आक्रमण" गरेकोमा निर्भर गर्दछ।

सन् २०२१ र २०२२ को बिचमा जो बिडेनले लगातार अपमान गर्दै भेट्न अस्वीकार गरेपछि र घमन्ड देखाएपछि मध्य पूर्वमा अमेरिकाको सबैभन्दा पुरानो र सबैभन्दा मूल्यवान सहयोगीहरू मध्ये साउदी अरेबियाका वास्तविक शासक र राजकुमार मुहम्मद बिन सुलेमान रिसाए र इरानसँग नजिकिए।

 सन् २०२१ को धेरैजसो समय बिडेन प्रशासनले यो थाहा थियो कि इरान खतरनाक आणविक सम्झौताबाट बाहिर निस्कन उत्सुक र तयार छ । अहिले इरानले चीन र रुसलाई नयाँ भू-रणनीतिक साझेदारीमा सामेल गरेको छ। तर, अमेरिका सामु मूकदर्शक बन्नुको विकल्प छैन ।

बिडेन प्रशासनले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई इजरायलबाट टाढा बनायो । जसले गर्दा कट्टरपन्थी प्यालेस्टिनीहरूलाई विश्वव्यापी रुपमा आर्थिक सहायता पुनर्स्थापित गर्‍यो । त्यसैगरी, सार्वजनिक र निजी दुवै रूपमा वर्तमान नेतान्याहू सरकारलाई अलग गर्‍यो।

बिडेनले सिमानामा पर्खाल निर्माण रोके र सीमा खोलिदिए। उनले गैर कानुनी रूपमा संयुक्त राज्य अमेरिका प्रवेश गर्नका लागि गैर कानुनी विदेशीहरूलाई स्वागत गरिएको बताए। यसबाट करिब ६-७ लाखले अमेरिका प्रवेश गरे ।

पछिल्ला दुई वर्षमा पेन्टागनले सेनाको वार्षिक भर्ती कोटामा १५ हजारले कमी गरेको छ । रक्षा बजेट बढाइएको छैन। अमेरिकी इतिहासमा सबैभन्दा ठुलो खुफिया चुहावट पेन्टागनबाट भर्खरै भयो। तर, पेन्टागनले कमजोरी स्वीकार गर्न अस्वीकार गर्‍यो । अफगानिस्तान र चिनियाँ जासुस बेलुन उडानको बारेमा देशलाई भ्रमित गर्‍यो।

 यी र यस्ता धेरै घटनाहरूको सूची सजिलै बढाउन सकिन्छ। तथापि माथिका उदाहरणहरूले राम्ररी व्याख्या गर्छन् कि अमेरिकाका साहसी शत्रुहरू अमेरिकासँग किन डराउँदैनन्। अहिले अमेरिकाका सहयोगीहरूले सो मुलुकलाई अविश्वसनीय मान्छन् । र, तटस्थहरू अमेरिकाको पक्षमा भन्दा अर्कै तर्फ सामेल हुने सम्भावना बढी छ।