एजेन्सी । रिजर्भ बैंक अफ इण्डिया(आरबीआई)ले दुई हजार रुपैयाँ भारुको नोट फिर्ता लिएको घोषणा गरेपछि बजारमा नगदको मात्रा लगातार घटिरहेको छ । आरबीआईका अनुसार जुन २ सम्म जनतासँग रहेको कुल नगद ८३,२४२ करोड रुपैयाँ भारुले घटेर ३२.८८ लाख करोड रुपैयाँ भारुमा झरेको छ।

जुन २ मा समाप्त हुने पखवाडामा बैंक निक्षेपको रकम ३.२६ लाख करोड रुपैयाँ बढेर १८७.०२ लाख करोड रुपैयाँ पुगेको छ। रिजर्व बैंकको तथ्याङ्क अनुसार, बैंक निक्षेपको रकम ५९,६२३ करोड रुपैयाँले घटेर १८३.७४ लाख करोड रुपैयाँमा १९ मई २०२३ मा समाप्त भएको छ।

आरबीआई गभर्नर शक्तिकान्त दासले ८ जुनमा १.८ लाख करोड रुपैयाँका २ हजार नोट प्रणालीमा फर्किएको बताएका थिए। उनले यी नोट कुल सर्कुलेशनको लगभग ५० प्रतिशत छन्। मे १९ मा नोट फिर्ता लिने घोषणा गर्दा, आरबीआईले मार्च ३१ सम्म २,००० रुपैयाँको नोटको कुल मूल्य ३.६२ लाख करोड रुपैयाँ रहेको बताएको थियो।

आरबीआईले ३० सेप्टेम्बरसम्म बैंकमा २००० का नोट साट्न वा खातामा जम्मा गर्न भनेको छ तर यसपछि पनि कानुनी रूपमा रहने बताएको छ । यो केवल मानिसहरूलाई यी नोटहरू बैंकहरूमा फिर्ता गर्न प्रोत्साहित गर्न हो। एक पटकमा अधिकतम बीस हजार रुपैयाँका नोटहरू मात्रै परिवर्तन हुनेछन् । तर खातामा यी नोटहरू जम्मा गर्न कुनै सीमा छैन। अब बैंकहरुले दुई हजारको नोट नदिने घोषणा गरेका छन् । 

२ हजारको नोट सन् २०१६ नोभेम्बरमा बजारमा आएको थियो । त्यसपछि प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ५ सय र हजारका नोट बन्द गरेका थिए । बरु नयाँ ढाँचामा ५ सय र २ हजारको नयाँ नोट जारी गरिएको छ । आरबीआईले सन् २०१८-१९ देखि २००० का नोट छाप्न रोक लगाएको छ।