एजेन्सी । भारतमा २००५/६ देखि २०१९/२१ सम्मको १५ वर्षमा ४१.५ करोड भारतीयहरू गरिबीबाट बाहिर आएका छन्। संयुक्त राष्ट्रसंघको एक प्रतिवेदनमा यो तथ्य समावेश रहेको छ ।  संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (युएनडीपी) र अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयको अक्सफोर्ड पोभर्टी एन्ड ह्युमन डेभलपमेन्ट इनिसिएटिभ (ओपीएचआई) द्वारा जारी ग्लोबल बहुआयामिक गरिबी सूचकांक (एमपीआई) को पछिल्लो तथ्याङ्कले विश्वको सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएको भारत गरिबी निवारण हासिल गरेको उल्लेख छ । 

विगत १५ वर्षमा भारतसहित विश्वका २५ देशले आफ्नो ग्लोबल एमपीआई मूल्यलाई सफलतापूर्वक आधा घटाएको उल्लेख छ । यसले यी देशहरूमा भएको प्रगति देखाउँछ। यी देशहरूमा कम्बोडिया, चीन, कंगो, होन्डुरस, भारत, इन्डोनेसिया, मोरक्को, सर्बिया र भियतनाम समावेश छन्।

संयुक्त राष्ट्रसंघको तथ्यांक अनुसार अप्रिल महिनामा १४२.८६ करोड जनसंख्या भएको भारतले जनसंख्याको आधारमा चीनलाई उछिनेको छ । अहिले भारत विश्वको सबैभन्दा बढी जनसंख्या भएको देश हो । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, “विशेष गरी भारतले गरिबी उन्मूलन मोर्चामा धेरै राम्रो प्रदर्शन गरेको छ। मात्र १५ वर्षमा ४१.५ करोड जनता गरिबीबाट बाहिर आएका छन् ।

प्रतिवेदनले गरिबी न्यूनीकरण गर्न सकिने बताएको छ । कोभिड–१९ महामारीको समयमा व्यापक तथ्याङ्कको अभावका कारण तत्कालका सम्भावनाहरू मूल्याङ्कन गर्न अलि गाह्रो छ । भारतमा सन् २००५/६ देखि २०१९/२१ सम्म ४१.५ करोड मानिस गरिबीबाट बाहिर आएका छन्। २००५÷६ मा भारतमा लगभग ६४५ मिलियन मानिसहरू बहुआयामिक गरिबीको रेखामा थिए। २०१५/१६ मा यो संख्या ३७ करोड र २०१९/२१ मा २३ करोडमा आयो।

भारतमा पोषणका सूचकका आधारमा बहुआयामिक गरिबी र वञ्चित व्यक्तिको संख्या सन् २००५/०६ मा ४४.३ प्रतिशतबाट २०१९/२१ मा ११.८ प्रतिशतमा झरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । यस अवधिमा बाल मृत्युदर पनि ४.५ प्रतिशतबाट घटेर १.५ प्रतिशतमा झरेको छ ।

प्रतिवेदनअनुसार गरिब तथा खाना पकाउने इन्धनबाट वञ्चितको संख्या ५२.९ प्रतिशतबाट १३.९ प्रतिशतमा झरेको छ । अर्कोतर्फ सरसफाइबाट वञ्चित जनता सन् २००५÷०६ को ५०.४ प्रतिशतबाट २०१९÷२१ मा ११.३ प्रतिशतमा झरेको छ ।

स्वच्छ पिउने पानीको मापदण्ड हेर्दा सो अवधिमा यस्ता व्यक्तिको संख्या १६.४ प्रतिशतबाट घटेर २.७ प्रतिशत पुगेको छ । सोही अवधिमा विद्युतबाट वञ्चितको संख्या २९ प्रतिशतबाट घटेर २.१ प्रतिशतमा झरेको छ । आवासबाट वञ्चितको संख्या पनि ४४.९ प्रतिशतबाट घटेर १३.६ प्रतिशतमा झरेको छ ।

सन् २०२३ को प्रतिवेदनमा ११० देशका ६ अर्ब १ करोड मानिसमध्ये १ अर्ब १ करोड मानिस चरम गरिबीमा बाँचिरहेका छन् । अफ्रिकामा यस्ता मानिसको संख्या ५३ करोड ४० लाख र दक्षिण एसियामा ३८ करोड ९० लाख छन।