जापानको फुकुसिमा-दाइची ट्रिपल-रियाक्टरको भग्नावशेषबाट निस्केको १.३७ मिलियन टन रेडियोधर्मी युक्त फोहोर पानी अबको दुई दिनपछि अर्थात् अक्टोबर १ तारिक देखी प्रशान्त महासागरमा मिसाउने योजनामा जापान सरकार लागेको छ ।

त्यो रिएक्टर सञ्चालनको जिम्मा पाएको टेप्को कम्पनी र जापान सरकारले त्यसरी प्रदूषित पानी समुन्द्रमा मिलाउँदा कुनै असर नपर्ने बताएको छ । जसको लागि संयुक्त राष्ट्र सङ्घको न्युक्लियर वाचडगले स्वीकृत समेत दिइसकेको छ । तर, पर्यावरणवादीहरू भने त्यसो गर्नै नहुने र त्यो फोहोर र विषाक्त पानीले जलचरलाई नराम्रो असर गर्ने भन्दै यो कदमको विरोध गरिरहेका छन् ।

उनीहरूका अनुसार यस्तो मामिलामा जापानको रेकर्ड कमजोर छ । "तिनीहरू झूट दस्ताबेज पेश गर्छन् र झुक्काउने काम गर्छन् । यो बिलकुल सुरक्षित छैन।" पर्यावरणवादीले भन्दै आएका छन् ।

सन् २०१३ मै एउटा रिपोर्टमा सो फुकुसिमा-दाइची ट्रिपल-रियाक्टरको मुनि बेसमेन्ट र खाडलहरूमा विषाक्त पानी चुहिएर जमिनको पानीमा मिसिएको रोयटर्सले रिपोर्ट सार्वजनिक गरेको थियो । सो रिपोर्ट अनुसार तीन वटा मेल्टडाउनको खेर गएको इन्धनलाई फेरि पग्लनबाट जोगाउन टेप्कोले लगातार ८८०  टन चिसो पानी खन्याइरहेको छ । जुन रातो-तातो रबलाइज्ड इन्धन तीन वटा विनाशकारी रियाक्टरहरू मुनि कतै जम्मा गरिएको छ।

उन्नत तरल प्रशोधन प्रणालीको लागि  धेरै जसो पानी जम्मा गरी टेप्कोको जेरी-रिग्ड मेकानिजम मार्फत राखिन्छ जसलाई एएलपीएस भनिन्छ । तर, यसले धेरै कुरा प्रशोधन गरेको छैन।

अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा एजेन्सी र धेरै मिडियाले लगातार रूपमा दोहोर्‍याउँछन् कि एएलपीएसले फोहोर पानीको निरन्तर विस्तार हुने मात्राबाट ६२ भन्दा बढी रेडियोएक्टिभ सामग्रीहरू हटाउँछ। तर, जापानको आणविक नियामक प्राधिकरणका रिपोर्टहरूले नियमित रूपमा योजनाबद्ध डम्पिङ नियमित, सुरक्षित र व्यवस्थित भएको दाबी गरेका छन् जुन सत्य होइन भन्ने आरोप छ ।

यो अप्रमाणित कुराले धेरै मानिसहरूलाई मूर्ख बनाएको छ, तर एएलपीएस एक धोखा धडी हो भन्ने यो प्रक्रिया विरोधीको भनाई छ । "सन् २०१३ को सुरुमा फिल्टर प्रणाली रोकियो र अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा एजेन्सीले अप्रिलमा रिपोर्ट गर्‍यो कि एएलपीएसले "केही रेडियोन्युक्लाइडहरू हटाउन अपेक्षित परिणाम हासिल गरेको छैन," रोयटर्सले रिपोर्टमा उल्लेख गरेको छ ।

सेप्टेम्बर २०१८ मा एएलपीएस तीव्र रूपमा असफल भएको खुलासा भयो । जसले टेप्कोलाई सार्वजनिक माफी माग्न र फोहोरको ठूलो मात्रा पुनः फिल्टर गर्ने वाचा जारी गर्न बाध्य पारेको थियो।

रोयटर्सका अनुसार, अक्टोबर ११, २०१८ मा  सरकारी समितिको वेबसाइटमा रहेका कागजातहरूले देखाउँछ कि फुकुशिमामा राखिएको पानीको ८४ प्रतिशतमा कानुनी सीमाभन्दा बढी रेडियोएक्टिभ सामग्रीको सांद्रता रहेको छ।

फोहोरमै रहेका घातक आइसोटोपमध्ये सिजियम–१३७, स्ट्रन्टियम–९०, कोबाल्ट–६०, रुथेनियम, कार्बन–१४, ट्रिटियम, आयोडिन–१२९, प्लुटोनियम आइसोटोप र ५४ वटाभन्दा बढी पदार्थ छन् ।

फुकुसिमा विश्वविद्यालयका प्रोफेसर रयोटा कोयामाले गत मे महिनामा चाइना मिडिया ग्रुपसँगको अन्तर्वार्तामा भनेका थिए, “यदि जापान सरकार वा टोकियो इलेक्ट्रिक पावर कम्पनीले साँच्चै दूषित पानी समुद्रमा फ्याँक्न चाहन्छ भने न्यूक्लाइडहरू साँच्चै हटाइएको छ कि छैन भनेर थप विस्तारमा व्याख्या गर्न आवश्यक छ।

सात समुन्द्रको राज्य-प्रायोजित वा कर्पोरेट प्रदूषण नियन्त्रण गर्ने अन्तर्राष्ट्रिय कानुनले सार्वजनिक कमन्समा निजी औद्योगिक विषको टेप्कोको अपमानजनक स्थानान्तरणलाई चुनौती दिन सक्दैन । त्यसैले अब रेडियोएक्टिभ सामग्रीहरू बाहिर निकाल्ने, चुहावट गर्ने, रिलिज गर्ने र डम्प गर्ने कामको असरले हजारौँलाई क्यान्सर लाग्ने निश्चित छ ।