एजेन्सी । इजरायल र हमासबीच चलिरहेको (इजरायल–हमास युद्ध) युद्धमा अहिले विश्वका सबै देशहरु खुलेर एक पक्ष वा अर्को पक्षमा आएका छन् । एकातिर हमासलाई इरानलगायत अन्य धेरै इस्लामिक देशबाट समर्थन गरिरहेका छन भने अर्कोतर्फ अमेरिका, फ्रान्सलगायत धेरै ठूला देश इजरायलको समर्थनमा छन् । भारतले पनि आतंकवादी हमलाको निन्दा गर्दै यो कठिन समयमा इजरायलको साथमा रहेको बताएको छ । 

यो युद्धमा हालसम्म २४५० भन्दा बढीले ज्यान गुमाएका छन् भने इजरायलका १४०० जनाको ज्यान गएको छ । इजरायलले आफ्नो ७५ वर्षको इतिहासमा १६औँ ठूलो युद्ध लडिरहेको छ। इजरायल र प्यालेस्टाइनबीचको यो तनाव अहिलेको मात्र नभएर निकै लामो छ र हमास र इजरायल धेरै पटक आमनेसामने भएका छन् । तर, हरेक पटक इजरायलले सफलता हात पारेको छ । इजरायललाई महाशक्ति बनाउन धेरै देशले योगदान दिएका छन् र यसमा अमेरिका शीर्ष स्थानमा छ ।

इजरायललाई समर्थन गर्ने देशहरूको सूची निकै लामो छ। इजरायललाई व्यापारिक दृष्टिकोणले मात्र नभई आर्थिक स्तरमा पनि धेरै देशको समर्थन छ । अमेरिकाबाहेक इजरायललाई सहयोग गर्ने सबैभन्दा ठूलो देशमा फ्रान्स, बेलायत, जर्मनी, इटाली रहेका छन् । यी देशहरूसँग ठूलो मात्रामा आयात–निर्यात मात्रै होइन, इजरायलमाथि कुनै विपद् वा हमला भएमा पनि यी देशहरू खुलेर सहयोगमा आउँछन् ।

अमेरिकाले सन् १९४८ मा इजरायललाई छुट्टै यहूदी राज्य बनाउन सहयोग गर्ने आश्वासन दिएको थियो । यसबाहेक अमेरिकाले इजरायललाई मध्यपूर्वमा एक महत्वपूर्ण सहयोगीको रूपमा हेर्छ। यसका लागि इजरायललाई अमेरिकाबाट सबै प्रकारको सहयोग दिइन्छ । आर्थिक स्तरमा सहयोगको कुरा गर्दै युएस इजरायललाई विदेशी सहायता प्रतिवेदनले दोस्रो विश्वयुद्धपछि अमेरिकी सहायता प्राप्त गर्ने देशहरूमा इजरायल शीर्ष स्थानमा रहेको देखाएको छ। प्रतिवेदनका अनुसार अमेरिकाले सन् १९४८ देखि इजरायललाई १५८ अर्ब डलर सहयोग गरेको छ ।

जसलाई पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति बाराक ओबामाको सरकारले वाचा गरेको थियो। यहाँ युद्ध सुरु भएदेखि नै बाइडेन प्रशासनले इजरायललाई निरन्तर सहयोग गर्दै आएको प्रतिवेदन अनुसार अमेरिकाले सन् २०२२ मा इजरायललाई ४ अर्ब ८ करोड डलर आर्थिक सहायता दिएको थियो भने यसअघि नै ३ अर्ब ८ करोड डलर आर्थिक सहयोग गरिसकेको छ । यो एक दीर्घकालीन वार्षिक सहायताको अंश हो जुन पूर्व अमेरिकी राष्ट्रपति बाराक ओबामाको सरकारले प्रतिज्ञा गरेको थियो। यहाँ, युद्ध सुरु भएदेखि नै, बाइडेन प्रशासनले इजरायललाई लगातार हतियार पठाउँदै आएको छ।

अमेरिकाले पनि इजरायलको समर्थनमा भूमध्यसागरमा आफ्नो युद्ध बेडा पठाएको छ । यस बाहेक अमेरिकाले संयुक्त राष्ट्रसंघ जस्ता विश्व संस्थाको मञ्चबाट पनि इजरायललाई सहयोग गर्दै आएको छ ।

ओबामा सरकारले सन् २०१६ मा ३८ अर्ब डलरको प्याकेज सम्झौतामा हस्ताक्षर गरेको थियो । जसको अवधि सन् २०१७–२०२८ को हो। यो रकम अमेरिकाले पछिल्लो दशकमा दिएको सहयोगको तुलनामा करिब ६ प्रतिशत बढी हो । यसबाहेक अमेरिकाले इजरायलमा शरणार्थीहरूलाई बसाउन पनि इजरायललाई ठूलो सहयोग गरेको छ। अर्कोतर्फ, अमेरिकाले पनि पछिल्ला केही वर्षमा इजरायललाई विश्वको सबैभन्दा उन्नत सेना बनाउन सहयोग गरेको छ। अमेरिकी कोषको सहयोगमा इजरायलले अमेरिकाबाट सैन्य उपकरण किन्ने र बेच्ने गर्छ ।

अब इजरायल र हमासबीचको युद्धमा प्रयोग भएका हतियारलाई हेर्दा अमेरिकाले देशलाई बढीभन्दा बढी इन्टरसेप्टर मिसाइल दिइरहेको छ । ताकि इजरायलको आइरन डोम एयर डिफेन्स सिस्टमलाई असर नहोस्। हमासको रकेट आक्रमणपछि इजरायलको आइरन डोम डिफेन्स सिस्टमले निरन्तर काम गरिरहेको छ । किनभने हमाससँगै लेबनानमा पनि रकेट र साना मिसाइलले आक्रमण भइरहेको छ । यस्तो अवस्थामा यो प्रतिरक्षा प्रणालीले काम गरिरहेको छ ।

नेशनल सेक्युरिटी स्टडीज इन्स्टिच्युटले २०२१ को रिपोर्टका अनुसार इन्टरसेप्टर मिसाइलको लागत करिब ४०,०००–५०,००० डलर छ। अमेरिका बाहेक इजरायललाई सहयोग गर्ने देशमध्ये बेलायत पनि सहयोगको लागि तत्पर छ । सोमबार, बेलायती प्रधानमन्त्री ऋषि सुनकले इजरायल–गाजा द्वन्द्वको बीचमा कब्जा गरिएको प्यालेस्टाइन क्षेत्रहरूमा नागरिकहरूको लागि मानवीय सहायता कोषमा १० मिलियन पाउन्ड दान गर्ने घोषणा गरे। यससँगै सभालाई सम्बोधन गर्दै उनले गत साता इजरायलमा भएको आक्रमणले विश्वलाई नै स्तब्ध बनाएको बताए ।