काठमाडौं । विद्यु्तीय सवारी साधनको चर्चा अहिले निकै चुलिएको छ । विद्युत सस्तो भइरहेका बेलामा विश्वभरी इन्धनको मूल्य बढीरहेको अबस्थामा विद्युतीय सवारी साधनको चर्चाले धेरैको ध्यान पनि तोनेको छ । 

इन्धनको मूल्य वृद्धिसँग इन्धनबाट चल्ने सवारी साधन चलाउन महगो पर्ने भएको छ । सोहि समयमा बजारमा आएका विद्युतीय सवारी साधनको दैनिक खर्च र इन्धनबाट चल्ने सवारी साधनको दैनिक खर्चको तुलना गर्न थालिएको छ । 

हाल इन्धन सवारीका साधन सञ्चालनमा नरहेका वा पुराना भएका गाडीलाई पनि इन्धनबाट विद्युतीय समेत बनाउने प्रविधिको विकास भइसेको छ । जसमा कुनै पनि सामान्य कारलाई विद्युतीय कारमा परिणत गर्न मोटर, कन्ट्रोलर, रोलर र ब्याट्री प्रयोग गरिन्छ । 

कारको लागत कति किलोवाटको ब्याट्री र कति पावरको मोटर कारमा जडान गर्न चाहनुहुन्छ त्यसमा निर्भर गर्दछ । किनकि यी दुवै भाग कारको शक्ति र दायरा सम्बन्धित छन् । उदाहरणका लागि, करिब २० किलोवाटको विद्युतीय मोटर र १२ किलोवाटको लिथियम आयन ब्याट्रीको मूल्य करिब ४ लाख रुपैयाँ पर्छ । त्यसैगरी ब्याट्री २२ किलोवाटको भएमा यसको लागत करिब ५ लाख रुपैयाँ पर्छ ।

जब यी कम्पनीहरूले इन्धनको कारलाई इलेक्ट्रिक कारमा परिणत गर्छन् । सबै पुराना मेकानिकल पार्ट्सहरू बदलिन्छन् । अर्थात् कारको इन्जिन, इन्धन ट्याङ्की, इन्जिनमा पावर पु¥याउने केबल र अन्य पार्ट्ससँग एसीको जडान पनि परिवर्तन हुन्छ । यी सबै भागहरू मोटर, कन्ट्रोलर, रोलर, ब्याट्री र चार्जर जस्ता विद्युतीय भागहरूद्वारा प्रतिस्थापन गरिन्छ । यो काम कम्तिमा ७ दिन लाग्न सक्छ । 

सबै भागहरू कारको बोनेट मुनि फिक्स गरिएको छ । एकै समयमा, ब्याट्री तह कारको चेसिसमा राखिन्छ । बुट स्पेस पूर्ण रूपमा खाली रहन्छ । त्यस्तै, इन्धन ट्याङ्की हटाइसकेपछि यसको क्यापमा चार्जिङ प्वाइन्ट प्रतिस्थापन गरिन्छ । कारको मोडलमा कुनै परिवर्तन गरिएको छैन ।

पेट्रोल वा डिजेल कारलाई विद्युतीय कारमा रूपान्तरण गर्न रु ५ लाख खर्च गर्नुहुन्छ । त्यसपछि यसले ७५ किलोमिटरको रेन्ज दिन्छ भने ४ वर्ष ८ महिनामा यसको लागत फिर्ता हुन्छ ।

कारबाट दैनिक ५० किलोमिटर यात्रा गर्र्नेको इलेक्ट्रिक कारले फुल चार्ज गर्दा ६ घण्टा ७ युनिट बिजुली खपत गर्छ । त्यस्तै, १ युनिट बिजुलीको लागत ११ रुपैयाँ छ भने एकल चार्ज ६६ रुपैयाँ लाग्छ । अर्थात् ६६ रुपैयाँमा भ्ख् ले ७५ किलोमिटरको रेन्ज दिन्छ ।

अर्थात् २ दिनको चार्जिङमा ३ दिनसम्म सजिलै कार चलाउन सकिनेछ । कारलाई महिनामा २० पटक चार्ज गर्नुपर्नेछ, जसको लागत ७ युनिट २० दिन = १४० युनिट हुन्छ । अर्थात् एक महिनामा १४० युनिट ११ रुपैयाँ =१५४० रुपैयाँ खर्च हुन्छ ।

यसरी हेर्दा एक वर्षको खर्च १२ महिना १५४० रुपैयाँ= १८४८० रुपैयाँ हुन्छ । अब १ लिटर पेट्रोलमा कारले सहरमा १५ किलोमिटर माइलेज दिन्छ । १ लिटर पेट्रोलको मूल्य १३६ रुपैयाँ छ  । ५० किलोमिटर चल्न ३.३३ लिटर पेट्रोल लाग्छ । अर्थात् एक दिनमा ४ सय ५२ दशमलब ८८ रुपैयाँको पेट्रोल खर्च हुनेछ ।

१ महिनामा, ३० दिनको लागि पेट्रोल खर्च हुनेछ ३५२.८८ रुपैयाँ = १३,५८६ दशमलब ४ रुपैयाँ लाग्छ । अर्थात् १२ महिना १३,५८६.४ रुपैयाँ = १६३०३६.८ रुपैयाँ पेट्रोलमा १ वर्षमा खर्च हुनेछ ।अब ई–कारले १८४८०–१६३०३६.८ = १४४६६५.८ रुपैयाँ पेट्रोल कारभन्दा विद्युतीय कारमा वार्षिक बचत हुनेछ । अर्थात् ४ वर्ष ८ महिनामा विद्युतीय कार बनाउने सम्पूर्ण खर्च निस्कनेछ ।

विद्युतीय कार ७४ पैसामा एक किलोमिटर चल्छ । पेट्रोल वा डिजेलबाट इलेक्ट्रिक कार बनाउने यो कम्पनीले ५ वर्षको वारेन्टी पनि दिन्छ । अर्थात् कारमा प्रयोग हुने किटमा कुनै अतिरिक्त खर्च गर्नु पर्दैन । साथै, कम्पनीले ब्याट्रीमा ५ वर्षको वारेन्टी दिएको छ । त्यो हो, छ वर्षपछि ब्याट्री परिवर्तन गर्न आवश्यक हुन्छ । साथै, पेट्रोल वा डिजेल कारमा वार्षिक सर्भिसिङ लागत पनि तिर्नुपर्नेछ ।