एजेन्सी । हामीले सोचे जस्तो विद्युतीय कारहरू पर्यावरणमैत्री छैनन्। सोसाइटी अफ रेअर अर्थ्सका अनुसार जमिनबाट ५७ केजी कच्चा पदार्थ (८ केजी लिथियम, ३५ केजी निकल, १४ केजी कोबाल्ट) निकाल्दा ४,२७५ केजी एसिड फोहोर र ५७ केजी रेडियोएक्टिभ अवशेष उत्पादन हुन्छ। कार। एकै समयमा एक ईभी बनाउन ९ टन कार्बन उत्सर्जन हुन्छ । जबकि पेट्रोलमा ५.७ टन हुन्छ।

इभीले १३ हजार ५०० लिटर पानी खपत गर्छ भने पेट्रोल कारमा ४ हजार लिटर पानी खपत हुन्छ । रिकार्डो कन्सल्टेन्सीका अनुसार यदि ईभीलाई कोइलाबाट चल्ने बिजुलीबाट चार्ज गरिएको हो भने १.५ लाख किलोमिटर ड्राइभ गर्दा पेट्रोल कारको तुलनामा २० प्रतिशत कम कार्बन मात्र उत्पादन हुन्छ । भारतमा ७० प्रतिशत बिजुली कोइलाबाट उत्पादन गरिन्छ। यसैबीच, अष्ट्रेलियामा गरिएको अनुसन्धानले भन्छ, ३३०० टन लिथियम फोहोरमध्ये २ प्रतिशत मात्रै रिसाइकल हुन्छ, ९८ प्रतिशतले प्रदूषण फैलाउँछ।

एरिजोना विश्वविद्यालयको इकोलोजी विभागका एमेरिटस प्रोफेसर गाय म्याकफर्सन भन्छन्,‘लिथियम संसारको सबैभन्दा हल्का धातु हो। यसले इलेक्ट्रोनहरू धेरै सजिलै छोड्छ। यस कारणले गर्दा, यो प्रायः इभी ब्याट्रीहरूमा प्रयोग गरिन्छ। लिथियमलाई हरियो इन्धनको रूपमा महिमा दिइन्छ, तर यसलाई जमिनबाट हटाउने वातावरणको लागि ३ गुणा बढी विषाक्त छ। ९८.३ प्रतिशत लिथियम ब्याट्रीहरू प्रयोग पछि खाडलहरूमा गाडिन्छन्। जब यो पानीको सम्पर्कमा आउँछ । यसले प्रतिक्रिया गर्छ र आगो समात्छ।

सन् २०१७ को जुनदेखि डिसेम्बर २०२० सम्म अमेरिकाको उत्तरपश्चिम प्रशान्त क्षेत्रमा एउटा खाडलमा यी ब्याट्रीबाट आगो लाग्ने १२४ घटना भएको उनले बताए। यति मात्र होइन, जर्मनीको आइएफओ थिंक ट्याङ्कले गरेको अनुसन्धान अनुसार मर्सिडिज C220d सेडानले प्रति किलोमिटर १४१ ग्राम कार्बन उत्सर्जन गर्छ भने टेस्ला मोडल ३ मा १८१ ग्राम कार्बन उत्सर्जन हुन्छ।

यदि संसारभरका सबै २०० मिलियन कारहरूलाई इभीमा रूपान्तरण गरियो भने असीमित एसिड फोहोर उत्पन्न हुनेछ । जसको निपटानको कुनै माध्यम छैन। एमआईटी इनर्जी इनिसिएटिभका अन्वेषकहरूका अनुसार संसारमा करिब २० करोड सवारीसाधन छन्। जसमध्ये १ करोड मात्रै विद्युतीय छन् । यदि सबैलाई इभीमा रूपान्तरण गरियो भने एसिड फोहोरलाई हटाउने पर्याप्त साधनहरू छैनन् जुन तिनीहरूलाई बनाउन जान्छ। यस्तो अवस्थामा सार्वजनिक यातायात बढाएर र निजी कार घटाएर मात्र हरितगृह ग्यासको उत्सर्जन घटाउन सकिन्छ ।

एउटा पेट्रोल कारले प्रति किमी १२५ ग्राम कार्बन उत्पादन गर्छ र कोइलाबाट चल्ने इलेक्ट्रिक कारले प्रति किमी ९१ ग्राम कार्बन उत्पादन गर्छ। इन्टरनेशनल काउन्सिल अन क्लिन ट्रान्सपोर्टेसनका अनुसार युरोपमा ६९ प्रतिशत कम कार्बन हुने ईभीहरू छन्, किनकि यहाँ ६० प्रतिशत बिजुली नवीकरणीय ऊर्जाबाट आउँछ।

केन्द्रले सन् २०३० सम्ममा ७० प्रतिशत कमर्सियल कार, ३० प्रतिशत निजी कार, ४० प्रतिशत दुईपाङ्ग्रे र ८० प्रतिशत तीनपाङ्ग्रे सवारी साधनमा विद्युतीकरण गर्ने लक्ष्य राखेको छ । योसँगै २०३० सम्ममा ४४.७ प्रतिशत विद्युत नवीकरणीय ऊर्जाबाट उत्पादन हुने भएकोमा अहिले २१ दशमलव २६ प्रतिशत पुगेको छ ।