एजेन्सी । भारत र अमेरिकाले विश्वभर सेमी कन्डक्टरको आपूर्ति बढाउन मिलेर काम गर्ने भएकाछन्। यस सम्बन्धमा शुक्रबार भारत–अमेरिका वाणिज्य संवादका क्रममा दुई देशबीच समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । वाणिज्य मन्त्रालयले यसबारे जानकारी दिएको छ । उद्योगमन्त्री पियुष गोयलको निमन्त्रणामा अमेरिकी वाणिज्य सचिव जीना रायमन्डो भारत–अमेरिका सीईओ फोरममा सहभागी हुन दिल्ली आएकी हुन् । यो सम्झौता अनुसार दुवै देशले सेमीकन्डक्टर सप्लाई चेन र इनोभेसनको क्षेत्रमा साझेदारीमा काम गर्नेछन् ।

सेमीकन्डक्टर अर्थात् माक्रो चिपलाई लिएर विश्वभर ठूलो लडाइँ चलिरहेको छ । चीनले अमेरिकी प्रतिबन्धको सामना गरिरहेको बेला धेरै अमेरिकी कम्पनीहरूले भारतीय कम्पनीहरूसँग इलेक्ट्रोनिक्स र सेमी(कन्डक्टर पार्ट्सको आपूर्ति श्रृंखलामा काम गर्न चाहन्छन्। भारतले चिप र डिस्प्ले उत्पादनका लागि १००० करोड रुपैयाँको प्रोत्साहन योजना पनि सुरु गरेको छ। यस्तो अवस्थामा भारत र अमेरिकाबीचको यो सम्झौताबाट दुवै देशलाई फाइदा हुनेछ ।

सेमीकन्डक्टर चिप्स सिलिकनबाट बनेका हुन्छन् र सर्किटमा बिजुली नियन्त्रण गर्न प्रयोग गरिन्छ। यो चिपले यी ग्याजेटहरूलाई मस्तिष्क जस्तै सञ्चालन गर्न मद्दत गर्छ। प्रत्येक इलेक्ट्रोनिक वस्तु तिनीहरू बिना अधुरो छ। कम्प्युटर, ल्यापटप, कार, वाशिङ मेसिन, एटीएम, अस्पतालका मेसिनदेखि लिएर ह्यान्डहेल्ड स्मार्टफोनसम्म, तिनीहरू अर्धचालक चिप्समा मात्र काम गर्छन्।

यो चिपले इलेक्ट्रोनिक वस्तुलाई स्वचालित रूपमा सञ्चालन गर्न मद्दत गर्छ। उदाहरणका लागि, स्मार्ट वाशिङ मेसिनमा, कपडा पूर्ण रूपमा धोएपछि स्वचालित मेसिन बन्द हुन्छ। त्यसैगरी कारमा सिट बेल्ट लगाउन बिर्सँदा कारले अलर्ट दिन्छ । यो सेमीकन्डक्टरको मद्दतले मात्र हुन्छ। गुजरातमा देशको पहिलो अर्धचालक प्लान्ट स्थापना हुने छ । भारतको गुजरातको ढोलेरामा सेमिकन्डक्टर बनाउने पहिलो प्लान्ट निर्माण हुँदैछ । यो भारतीय कम्पनी वेदान्त र ताइवानको इलेक्ट्रोनिक्स कम्पनी फक्सकनको संयुक्त लगानीमा निर्माण भएको हो ।

एक सरकारी अधिकारीका अनुसार सेमीकन्डक्टर र डिस्प्ले फेब्रिकेशन क्षेत्रका लागि यस्तो समर्पित नीति राख्ने गुजरात देशको पहिलो राज्य बनेको छ। यस नीति अन्तर्गत आयोजनाले कुल ७५ प्रतिशतसम्म अनुदान पाउने र जग्गा खरिदमा शून्य स्ट्याम्प शुल्क लाग्ने अपेक्षा गरिएको छ । साथै, पहिलो ५ वर्ष प्लान्टलाई प्रति घनमिटर पानी १२ रुपैयाँ दिइनेछ ।

अमेरिका भारतको सबैभन्दा ठूलो निर्यातकर्ता र व्यापार साझेदार हो, जबकि भारत अमेरिकाको नवौं ठूलो व्यापारिक साझेदार हो। अमेरिका भारतमा एफडीआईको तेस्रो ठूलो स्रोत पनि हो र भारतका लागि शीर्ष(५ लगानी गन्तव्यहरू मध्ये एक हो।